Conlang Wiki
Advertisement

Czasy

W Ihshi wyróżnia się tylko dwa czasy:


Czas teraźniejszy

Służy do mówienia o rzeczach trwających obecnie lub mających się zdarzyć w przyszłości.

Przykład: Teniete nehhtehhne nitzuhh. [tɛniɛtɛ nɛːtɛːnɛ niʦuː] - Widzę płonące kwiaty.


Czas przeszły

Używany w przypadku czynności, która miała miejsce w przeszłości i już się zakończyła. Tworzy się go przez dodanie przyrostka me.

Przykład: Teniete nehhtehhne nitzuhhme. [tɛniɛtɛ nɛːtɛːnɛ niʦuːmɛ] - Widziałem płonące kwiaty.


Tryby

W Ihshi tworzymy tryby dodając do czasownika odpowiednie przedrostki. Wyróżniamy następujące tryby:


Tryb rozkazujący (gha-)

Służy do wydawania bezpośrednich poleceń. Użycie go (szczególnie w stosunku do osoby wyżej postawionej) może zostać odebrane jako wulgarne, dlatego używając go należy zwrócić szczególną uwagę co i do kogo mówimy.

Przykład: Ghaahsenesh! [ɢaːhsɛnɛʂ] - Ucisz się!

Tryb proszący (ta-)

Służy do formułowania próśb i zwrotów grzecznościowych.

Przykład: Tatenineesh. [tatɛninɛːʂ] - Proszę zaśnij.

Tryb niekontrolowany (an-)

Używany gdy chcemy jednoznacznie podkreślić, że wykonawca czynności nie wykonuje jej świadomie czy w sposób kontrolowany przez niego. Pojawia się głównie kiedy mówimy maszynach i automatach wykonujących daną czynność. Służy również do konstrukcji strony biernej.

Przykład: teanohiis mahhin [tɛanɔhiːs maːin] - automat robiący kawę


Czasowniki przyrostki

W Ihshi wyróżnia się siedem czasowników będących przyrostkami. Są to:

a [a] - być

she [ʂɛ] - mieć

is [is] - robić

esh [ɛʂ] - stawać się

om [ɔm] - niszczyć

gho [ɢɔ] - odstawać się

no [nɔ] - używać

W szyku zdania nie zmieniają pozycji rzeczownika do którego są dołączone. Prócz tego rzeczownik z czasownikiem przyrostkowym jest traktowany tak samo jak zwykły czasownik. W specyficznych sytuacjach mogą być użyte jak samodzielne czasowniki.

Advertisement