Fudyń

Ten artykuł napisali po Fudyńu.

Fudyń
Sposub zapisu:	Alfabet łaćijski
Naprawde
Kto i kjedy zrojił:	Kwadracik we 2009
Poco zrojony:	Dla zabay
Klasyfikacia:	Słojajski
Status użendoy
Dźe po ńim śe muji:	Postapokaliptyczna Polska
Organ regulowujoncy:	Rada Miszczuw Jeůzyku
Lista conlangów

Fudyń to jeůzyk, co jes taka wersia alternatywna Polskjó, gdyby pare lat temu nastompia apokalipsa i szyskje użytkowńiki Polskjó wyginý, poza kilku licealistuw (albo jakiś takih).

A tak naprawde, Fudyń zrojił Kwadracik, zainspiroany pszez cehy ńekturyh idiolektuw (i Śloůski jeśli hodźi o tom ortografie). Uwaga: Artykuł zajera mase pszypisuw i może ze swojó stylu odbjegać od stylu akademickjó... :)

Interpungcia

Nejważńëjszy elemënt jeůzyku to interpungcia. W Fudyńu som takje zasady:

• Kropkje śe staja po końcu zdańa, hyba że śe staja zamjas tamtyh znakuw zapytańa albo wykszykńikuw.
• Pszećinkje też śe staja. Na pszykład pszed "że", ale już ńe pszed "co".
• Nazwy własne (żeczowńikje, pszymjońńikje, itt.) śe pisze z dużëj litery. Za zur tó zapisu Rada Miszczuw Jeůzyka pszyjá Angjelski, ale podobno tak samo byo w Łaćińe, hoć ńik tó dźiśej ńewé, bo Łaćina to jeůzyk tak samo martwy co Polski.

Fonologia

W tym dźale som podane opisy wymoy i w IPJE (ang. Intrnashinul Fonetick Alfabbit), i w FTO (Fudyńskjëj Transkrypci Opisoëj).

Krutkje samołoski

Literka	IPA	FTA
a	[a]	"A" to samołoska poctaoa, jak punk w matematyce. Śe ńeda jej opisać.
e	[ɛ]	Wyżëj od a, ze pszodu.
ë	[ə]	Coś jak e, ale mocńëj ńehlujne. W rużnyh mjescah (np. po j i innyh spułoskah mjenkih) ma alofona [ɪ]. Może też mieć innyh alofonuw, ale Rada Miszczuw Jeůzyku oszczega: co za dużo alofonuw, to ńezdró. Jak śe zamkńe e we środku sylaby na końcu wyrazu to z ńo śe zroji właśńe takje ë.
i	[i]	Jeszcze wyżëj od e, też ze pszodu.
o	[ɔ]	Wyżëj od a, ale z tyu, i jom śe wymuja z takim dźubkjem.
u	[u]	Wyżëj od o, też z tyu, i też ma dźubka.

Dúgje samołoski

Literka	IPA	FTA
á	[a]	Takje dúgje a.
é	[ɛ]	Takje dúgje e.
í	[i]	Takje dúgje i.
ó	[ɔ]	Takje dúgje o.
ú	[u]	Takje dúgje u.

Np. we słoje dúgi jes dúga samołoska, jak sama nazwa skazuje.

Skomplikoane samołoski

(np. ao jak we "mjao", albo "oë", jak w "wesoëj")

Te samołoskje śe nazyajom dyftongje. Ih jes bardzo dużo kombinaci no i dlató ńebeńdźemy o ńyh dużo mujić. Po prostu se wymuwće tom trohe kruczszom samołoske co jes na poczonku, a potem dodajće tom co jes na końcu. "Włala", jak mujom Francuzy.

Warto jeszcze tyko spomńëć, że som dyftongje co ńyh śe ńespotyka, albo co ńyh śe spotyka żatko. Do ńyh należom np. eo (bo to pszeszło w ó) albo dyftongje dźe pjerszy elemënt to i (bo one śe pokazujom praje tyko po spułoskah tylńyh i wargoyh). Fudyń może też mjeć dwje samołoski co ńesom dyftongje, zwykle kjedy jenna z tamtyh to takje dyftong, np. jak we słoje poctaoa co śe pojawio na poczontku tabelku o krutkih samołoskah.

Spułoskje

Spułoskje b, d, f, k, l, m, n, p, s, t wystempujom i w Fudyńu, i w Angjelskim, i w Ńemjeckim, i w Ruskim (ale inaczëj pisane, bo Ruskje ńekture litery piszom szyfrëm). Na tej poctaje, Rada Miszczuw Jeůzyku oceńya, że te spułoskje wystempujom w każdym jeůzyku na Źemi i ńema poczeby ih opisyańa. W Angjelskim i Ńemjeckim k, p i t majom takje mae "puff" kjedy som pszed akcentëm, w Fudyńu tó "puff" ńema.

Pozostae spułoskje:

Literka	IPA	FTA
c	[ts]	Ńic ćekaó (ńć).
cz	[tʂ]	Ńć.
ć	[tɕ]	Ńć.
dź	[dʑ]	Ńć.
dż	[dʐ]	Ńć.
g	[g]	Ńć.
h	[x]	Na poczontku sylaby czeůsto jom wymajajom [h], czyli jak takje zwykły wydëh.
j	[j]	Ńć.
ł	[w]	Ńć.
ng	[ŋ(g)]	Pszed samołoskami zwartymi i zwartoszczelinoymi (c, t, p, itt.) śe wymaja samo [ŋ], dźe ińdźëj, to znaczy na końcu i mjendzy samołoskami, śe wymaja [ŋg]. Jak Fudyń ma n pszed k, to tamto n też śe wymaja [ŋ].
ń	[u]	Ńć.
r	[r]	Ńekture ludźe ńeumjejom wymajać tej łoski. Rada Miszczuw Jeůzyku pszypomina, że to bardzo fajna łoska, i ńenależy jej dyskryminoać.
ś	[ɕ]	Ńć.
sz	[ʂ]	Ńć.
ů	[w]	Jom wymajajom tak samo, jak ł. Ńektuży ludźe majom z tym problemuw i ńewjedzom, dźe śe pisze ł, a dźe ů. Rada Miszczuw Jeůzyku náët ma słowo na takih ludźuw: Debile.
w	[v]	Ńć.
z	[z]	Ńć.
ź	[ʑ]	Ńć.
ż	[ʐ]	Ńć.

Akcënt

Akcënt w Fudyńu spada na druom sylabe od końcu, jeżeli ostańńa sylaba ma krutkom samołoske, albo na ostańńom sylabe, jeżeli ta sylaba ma dúgom samołoske albo dyftonga.

Żeczowńikje

Żeczowńikje (albo imjeńa) to som nejważńëjsze słoa w jeůzyku, dlató som one bardzo ważne. W Fudyńu som czy rodzaje żeczowńikuw, ze zglendu na ih puće: meůskje, żejskje i ńijakje. Ta puća żeczowńikuw zawsze do ńih pasuje, choćaż inne jeůzyki majom z tym czasami problemuw, np. w bajce "Tom i Jerry" Jerry to mysza, dlató to taka kobjeta, ale ńekture gupje ludźe myślom, że pojinna być takim facetëm.

Rodzej meůski

Tutej tom odmiane żeczowńikuw rodzeju meůskjó pokazali na pszykładah, z zaznaczeńem ńekturyh zmjan, co śe rojom jak ten żeczowńik odmjeńajom. Np. jak śe daje tom końcuwke e to czasami z takjó s śe robi takje ś albo inne zmjany śe robiom.

Żeczowńikje meůskje twarde

W żeczowńikah twardyh końcuwka w liczbje mnogjej to y albo i.

Tamte co som normalne

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	dom	domy
kócowńik	doma	domuw
komuczemuwńik	domoji	domom
kimczywńik	domu	domah
kóczówńik	domu	domuw
ejtywńik	domu	domy

Inne wyrazy z tej grupy to np. "krasnal" (kimczywńik "krasnalu"), albo "krasnolud" (kimczywńik "krasnoludźe"), albo "hobit" (kimczywńik "hobiće"), albo "elf" (kimczywńik "elfje"), albo "kalafjor" (kimczywńik "kalafjoże").

Tamte co im śe zamjeńa "ë" na "e"

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	facët	facety
kócowńik	faceta	facetuw
komuczemuwńik	facetoji	facetom
kimczywńik	faceće	facetah
kóczówńik	facetu	facetuw
ejtywńik	facetu	facety

Inne wyrazy z tej grupy to np. "akcënt" (kimczywnik "akceńće") albo "elemënt" (kimczywnik "elemeńće").

Tamte co majom "u" na końcu

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	wjeszhu	wjeszhy
kócowńik	wjeszha	wjeszhuw
komuczemuwńik	wjeszhoji	wjeszhom
kimczywńik	wjeszhu	wjeszhah
kóczówńik	wjeszhu	wjeszhuw
ejtywńik	wjeszhu	wjeszhy

Inne wyrazy z tej grupy to np. "bratu" (kimczywńik "braće") albo "spodu" (kimczywńik "spodźe").

Tamte co im "e" zńika

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	pjes	psy
kócowńik	psa	psuw
komuczemuwńik	psoji	psom
kimczywńik	pśe	psah
kóczówńik	psu	psuw
ejtywńik	psu	psy

Inne wyrazy z tej grupy to np. "bez" (kimczywńik "bzy"), ale Rada Miszczuw Jeůzyku jeszcze ńeustalia, co to jes ten "bez", dlató radźimy ńeużyać tó wyrazu. Podobno to takje roślinka, ale kto wie?

Tamte co im "ë" zńika

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	dźadëk	dźadki
kócowńik	dźadka	dźadkuw
komuczemuwńik	dźadkoji	dźadkom
kimczywńik	dźadku	dźadkah
kóczówńik	dźadku	dźadkuw
ejtywńik	dźadku	dźadki

Inne wyrazy z tej grupy to np. takje imjeńe "Marëk" (kimczywńik "Marku").

Tamte co im śe zamjeńa "u" na "o"

Pszypadëk	Liczba pojedyncza	Liczba mnoga
ktocowńik	lud	lody
kócowńik	loda	loduw
komuczemuwńik	lodoji	lodom
kimczywńik	lodźe	lodah
kóczówńik	lodu	loduw
ejtywńik	lodu	lody

Inne wyrazy z tej grupy to np. "stuł", ale "stuł" to jes wogule dźiwny wyraz bo jemu zńika to "ł" czasami (kimczywńik "stou").

Żeczowńiki meůskje mjenkje

Żeczowńiki mjenkje to tamte co majom w liczbje mnogjej końcuwke e. Tabelkje bendom puźńëj.

Żeczowńiki meůskje co wyglondajom na żejskje

Tamte też som, np. "idiota", bo idiota to jes facët. Rada Miszczuw Jeůzyku spożondza dúgom liste szyskih takih wyrazuw żeby je zńiszczyć, bo som bżydkje i wymyśliy je femińiski.

Wyjaśńeńa

Musze zapajentać, żeby bym dodał kategorje dla tej strony :)