Historia języka ahtialańskiego rozpoczyna się wraz z powstaniem języka protomikujskiego, który niemal na pewno był językiem sztucznym, powstałym wg najpopularniejszej teorii nie wcześniej niż na początku 3 tysiąclecia p.n.e. na terenie Azji mniejszej lub już na Haivoori.
Powstanie[]
Przyczyny utworzenia nowego języka są nie do końca znane. Prawdopodobnie był to język, którego użycie miało być w połowie sakralne, a w połowie wojskowe - nietrudno złamać szyfr znanego języka, zaś inny język zapewnia większą ochronę. Możliwe, że język powstał jeszcze na Ziemi, ale wtedy musiał pozostać tajny. Po wystąpieniu zjawiska przenoszenia ludzi z Ziemi na Haivoori przez kerum, którego w starożytności było dużo więcej, prawdopodobnie język "wyciekł" ze świątyń do miejsc publicznych. Przyczyny nagłej zmiany pierwotnych języków - najpewniej semickich - na sztuczny ahtialański są nieznane. Istnieją trzy domniemane powody:
- względy religijne
- względy praktyczne (język był a priori, a więc odmienny, ale prostszy pod każdym względem, do tego istniejąca już od starożytności oficjalna i respektowana regulacja pozwalała na uniknięcie sporów językowych obserwowanych w innych językach antycznych)
- chęć zmiany: teleportację przeżywała mniej niż połowa ludzi. Wielu ginęło podczas samych przenosin, którym towarzyszy emisja trujących gazów, reszta ginęła powolną śmiercią na skutek hiperwentylacji. Ci, którzy przeżyli, prawdopodobnie zdawali sobie sprawę z ogromu zmian, i łącząc to z wolą boga lub bogów, być może pragnęli dopełnić istotę zmian, co sprzyjało nauce nowego języka.
Ewolucja[]
Pierwotnie stworzony język przez kilka pokoleń ulegał własnym przemianom tworząc pramikujski, który trafił na Haivoori. Największe zmiany zaszły wśród ludów, które poszły na północny wschód - tam większość samogłosek stała się iniektywna, dając początek językowi protoamulti. Pozostałe grupy posługiwały się podobnymi językami, najwcześniejsze odłączenie dało początek makrackiemu. Za ostateczny koniec pramikujskiego uznaje się VII wiek p.n.e.
Podobieństwa z językami semickimi[]
Języki ahtialańskie mają bardzo wiele podobieństw z językami semickimi, głównie w fonetyce.
- obecność dźwięków [q], [ħ]
- prostota samogłosek: [a], [e], [i], [o], [u], później powstało [ɨ]
- specyficzna wymowa samogłosek
- spółgłoska [ɬ], która mogła dać początek [ɮ] i [ɕ]
- spółgłoski ejektywne
- istnienie pary [s] : [z], ale [ɕ], [ʃ], [ʦ], [ʨ], [ʧ] już nie mają swoich dźwięcznych odpowiedników i nigdy ich nie miały; [ɮ] jest traktowane jako "l" i bywa wymawiany zamiennie z [ɫ] i [l]
- pierwotnie liczba pojedyncza, podwójna i mnoga
- trzy przypadki: mianownik, biernik, dopełniacz, chociaż współcześnie raczej zanikły
Różnice z językami semickimi[]
- wszystkie pisma ahtialańskie uwzględniały samogłoski; co prawda stosunek do nich był specyficzny - istniała tendencja do wprowadzania jotacji, retrojotacji oraz iloczasu, ale każde słowo w świadomości języka od jego najstarszych źródeł składało się ze spółgłosek i samogłosek, nie jak w językach semickich, gdzie ważne są jedynie spółgłoski, samogłosek nie zapisuje się w ogóle, a wymowę trzeba znać na pamięć
- pierwotnie brak [θ], a [ð] nigdy nie występowało
- absolutny brak bardzo typowych dla języków semickich [ʕ] lub dźwięk ten nie był zapisywany i zaniknął
- brak [ʔ] jako oficjalnego fonemu
- szyk zdania SVO zamiast VSO
Inne teorie[]
- spółgłoski ejektywne były i są do dziś uznawane za mlask i prawdopodobne jako mlask powstały.
- bardziej prawdopodobne od teorii powyżej jest przemieszanie jakiegoś języka afroazjatyckiego z językami mlaskowym południowej Afryki, choć z drugiej strony istnieją teorie, że najbardziej pierwotne języki były mlaskowe, być może lud, który tworzył ahtialański, zachował je.