- Język leocht w praktyce jest tym samym językiem. Różnice omówiono w oddzielnym artykule.
angielski English | |
---|---|
Utworzenie: | Michał Pietrusiński w 2007 |
Cel utworzenia: | używanie w alternatywnej historii i w conworldzie Ancora |
Używany w (AHR): | Australia India Kanada Kraj Przylądkowy RZPA Septentria Turks i Caicos Zjednoczone Królestwo |
Ilość mówiących (AHR) | 979 000 000 |
Ilość mówiących (faktyczna) | 2 |
Sposoby zapisu: | alfabet łaciński |
Typologia: | SVO okazyjnie SOV, VSO |
Klasyfikacja: | języki indo-europejskie germańskie zachodniogermańskie anglo-niderlandzkie anglo-fryzyjskie brytyjskie angielski |
Status urzędowy | |
Język urzędowy (AHR): | Australia India Kanada Kraj Przylądkowy RZPA Septentria Turks i Caicos Zjednoczone Królestwo |
Język pomocniczy (AHR): | Liga Narodów Unia Europejska Wspólnota Anglofońska |
Oficjalna regulacja: | Królewska Rada Językowa |
Kody | |
Conlanger–2 | AR-44-lo |
Przykład | |
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Alle mensen sinen free and geleik geborn in wyrdhood and reȝten. Ði sinen begiven met unþerstand and gewiet and shoulen tilwaard onoðer in ðe goost af broðerhood acten. | |
Lista conlangów | |
Język angielski (English sprech) należy do zachodniogermańskiej rodziny języków indoeuropejskich. Jest używany przez ok. 979 milionów ludzi na całym świecie, głównie w Zjednoczonym Królestwie i jego byłych koloniach. Jest blisko spokrewniony z innymi językami zachodniogermańskim (np. z fryzyjskim, niderlandzkim i niemieckim), dzieli również wiele cech z językami północnogermańskimi, które to wywarły nań wielki wpływ w początkach angielskiej historii. Angielski jest bezpośrednim potomkiem anglo-niderlandzkiego, języka, który dał początek także fryzyjskiemu i niderlandzkiemu. Standardowy angielski podlega regulacji ze strony Królewskiej Rady Językowej (Kinglige Sprechrat). Jest językiem urzędowym ośmiu państw, oraz językiem pomocniczym trzech organizacji międzynarodowych.
Angielska gramatyka dzieli wiele cech z niemiecką i niderlandzką, chociaż przeciwnie niż niderlandzka zachowała dość rozbudowaną morfologię, a przeciwnie niż niemiecka, pozwala na dość znaczną dowolność w szyku wyrazów. W języku formalnie rozróżnia się rodzaj męski i żeński, jednak uproszczenie rodzajników sprawiło, że rodzaje nie mają już większego znaczenia, podobnie jak w językach romańskich.
Klasyfikacja[]
Angielski jest językiem indo-europejskim należącym do zachodniogermańskiej gałęzi języków germańskich. Najwięcej wspólnych cech dzieli ze szkockim i irlandzkim, z którymi tworzy grupę języków brytyjskich. Bliskie pokrewieństwo angielskiego z fryzyjskim jest uwidocznone przez grupę języków anglo-fryzyjskich, która z kolei jest podgrupą języków anglo-niderlandzkich.
Wszystkie języki brytyjskie cechują się średnim stopniem wzajemnej zrozumiałości. Z irlandzkim współczynnik wzajemnego zrozumienia wynosi 42%, a ze szkockim 51%. Uwagę należy zwrócić na fakt, że języki te zostały sztucznie rozdzielone w początkach XVI wieku, po czym każdy podążył własną drogą rozwoju, będąc jednakże pod wpływem dwóch pozostałych.
Wybrane kognaty w wybranych językach germańskich | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Angielski English |
Szkocki Scotsch |
Irlandzki Eirisk |
Fryzyjski Frysk |
Niderlandzki Nederlands |
Niemiecki Deutsch |
Norweski Norsk |
Szwedzki Svenska |
Pomorski Pommärsk |
apel | aple | aple | apel | appel | Apfel | eple | äpple | eple |
book | buuk | boek | boek | boek | Buch | bok | bok | bok |
dag | dag | daie | dei | dag | Tag | dag | dag | dag |
golde | geld | goeld | goud | goud | Gold | gull | guld | gold |
heed | haad | hooft | holle | hofd | Haupt | hoved | huvud | huved |
old | aud | ald | âld | oud | alt | — | — | — |
Historia[]
Rozmieszczenie geograficzne[]
Dialekty[]
Fonologia[]
Słownictwo[]
Zapis[]
Gramatyka[]
Rodzajnik[]
Mimo formalnego rodzaju między rodzaje: męski (manlig) i żeński (wiflig), rodzajnik nie pozwala stwierdzić, jaki dane słowo ma rodzaj, w praktyce funkcjonując na zasadzie zaimka określającego. Rodzajniki określone i nieokreślone odmieniają się przez przypadki i liczby. Odmienione formy rodzajnika nieokreślonego są jednak bardzo rzadko używane.
Rodzajniki angielskie | |||||
---|---|---|---|---|---|
Przypadek | Określone | Nieokreślone | |||
m | f | pl | m | f | |
mianownik nominativ |
ðe | ði | on | ||
dopełniacz genitiv |
ðes | ones | |||
celownik akkusativ |
ðen | ði | onen | ||
biernik dativ |
ðer | ðem | oner |
Rodzajnik określony stosowany jest z rzeczownikami o znaczeniu ogólnym, abstrakcyjnym, określeniami czasu, tytułami naukowymi i szlacheckimi, częściami ciała i garderoby, stronami świata, nazwami jezior, rzek i państw w liczbie mnogiej, a także gdy rzeczownik został wcześniej wspomniany w wypowiedzi.
Odmienione rodzajniki określone są cechą języka literackiego. W mowie potocznej ich końcówki są dołączane do rzeczowników:
- book ðes sholer ↔ book sholers (książka [konkretnego] ucznia)
Odmienione rodzajniki nieokreślone są zastępowane konstrukcjami przyimek + rodzajnik w mianowniku:
- book ones sholer ↔ book av on sholer (książka [któregoś] ucznia)
Rzeczownik[]
Przymiotnik i przysłówek[]
Czasownik[]
Angielskie czasowniki mogą być sklasyfikowane jako słabe, mocne, mieszane i nieregularne.
Odmiana w czasie teraźniejszym[]
Niemal wszystkie czasowniki, nawet część tych, które są nieregularne w innych czasach, odmieniają się w czasie teraźniejszym według następującego wzoru:
Zaim. | Końcówka | Przykład | IPA | Zaim. | Końcówka | Przykład | IPA |
---|---|---|---|---|---|---|---|
ich | -e | make | 'makə | we | -en | maken | 'makɛn |
ðu | -est | makest | 'makɛst | je | -en | maken | 'makɛn |
hei, sei, het | -eþ | makeþ | 'makɛθ | þe | -en | maken | 'makɛn |
Czasowniki słabe[]
Słabe czasowniki to te, których formy czasu przeszłego tworzy się przez dodanie przyrostków -de, -te lub -de. Pierwsza końcówka używana jest z czasownikami, których temat kończy się dźwięczną spółgłoską, druga - na bezdźwięczną. Trzecia końcówka występuje z samogłoskami, a także ze spółgłoskami m, n, t, d, þ i ð.
- worken — ich workte (pracować) – wym. /'wo:ɐktə/
- borgen — ich borgde (chronić) – wym. /'bo:ɐgdə/
- lernen — ich lernede (uczyć) – wym. /lɛ:ɐnɛdə/
Imiesłów czasu przeszłego powstaje przez dodanie przedrostka ge- do formy trzeciej osoby liczby pojedynczej czasu teraźniejszego. Czasowniki złożone otrzymują wrostek -ge- między swoimi częściami, a czasowniki zaczynające się od przedrostków ar-, be-, de-, en-, for-, ge-, mis-, om- i re-, a także te zakończone na -eren, mają identyczny imiesłów i formę trzeciej osoby czasu teraźniejszego. Zasady te w dużej mierze dotyczą także czasowników mocnych.
- worken – geworkeþ (pracować)
- overlocken – overgelockeþ (zatrzasnąć)
- mistreeten – mistreeteeþ (obrażać)
- probeeren – probeereþ (próbować)
Czasowniki mocne[]
Czasowniki mocne tworzą formy czasów przeszłych za pomocą przegłosu. Istnieje siedem klas czasowników mocnych.
Klasa | Zmiany | Bezokolicznik | Przeszły prosty | Imiesłów przeszły | Znaczenie |
---|---|---|---|---|---|
I | /ai/ – /ɛː/ – /ɛ/ | greipen | greep | gegrepen | przerażać |
II | /oː/ – /o/ – /o/ | shooten | shot | geshoten | strzelać |
III | /i/ – /ɛ/ – /u/ | binden | bend | gebunden | łączyć |
IV | /ɛː/ – /o/ – /o/ | streeken | strok | gestroken | wzmacniać |
V | /i:/ – /a/ – /i:/ | gieven | gav | gegieven | dawać |
VI | /a/ – /u/ – /a/ | graven | gruv | gegraven | kopać |
VII | /ɛ/ – /i/ – /o/ | helpen | hilp | geholpen | pomagać |