Język cerawnejski

Język cerawnejski (prawdopodobnie церавноскі јęзик) - południowy protoconlang słowiański. RWHÔ, zostawiając swój pierwszy slavlang (język zimy) Dynozaurowi do profesjonalnego wykonania, zaczął tworzyć cerawnejski jako swój pierwszy samodzielnie projektowany język słowiański.

Tło

Punktem wyjścia jest nie prasłowiański, ale staro-cerkiewno-słowiański (SCS), i to wyłącznie według dostępnych źródeł. Zmiany, jak można się tego po autorze spodziewać, są odizolowane od zmian zachodzących w innych (sąsiadujących?) językach słowiańskich. To powoduje, że cerawnejski jest pozornie odseparowany od innych języków, ale w rzeczywistości część planowanych przemian kieruje jego wygląd ku polskiemu i ukraińskiemu. Tworzony ma być też tak, jakby na pewnym etapie rozwoju jakieś czynniki społeczne sprawiły, że znalazł się pod wpływem innych języków - nie jest ustalone jeszcze jakich.

Ze względu na fakt, że jest to pierwszy od lat język tego autora oparty na języku naturalnym, zaleca się podejście do niego raczej jak do mery niż do tworu naturalistycznego.

Nazwa

Nazwa języka pochodzi od greckiego słowa κεραυνός oznaczającego "grom", więc "język cerawnejski" oznacza "język pioruński". Nazwa została tak dobrana ze względu na przewidywane reakcje.

Plan przemian

Główne pomysły:

1. przejście SCS ѣ:
   1. w я przed д (дѣва → дява; "dziewczyna")
   2. w я przed т (тѣло → тяло; "ciało")
   3. w а w innych miejscach (слѣдъ → слат; "ślad")
   4. w końcówkach fleksji w e (M. влькъ, Msc. вльцѣ → M. влек, Msc. влеце; "wilk", "wilku")...
   5. ...lub w є (M. лѣто, Msc. лѣтѣ → M. лато, Msc. лацє; "lato", "lecie").
2. przejście SCS Ь:
   1. w е między spółgłoskami i w niektórych innych słowach (црькꙑ → цреки → церки; "cerkiew")
3. SCS Ъ w większości pozycji wypada, w niektórych nieregularnie przechodzi w и, е czy у
4. przestawienia typu градъ → гарт (gród), бракъ → барк (ślub)
5. ubezdźwięcznianie w wygłosie słowa z uwzględnieniem w ortografii, np. чѧдь → чęц ("ludzie") zamiast чęѕ
6. epenteza:
   1. j tylko przed i, e, ę oraz и (іті → їц; "iść"/ єтєръ → єтер; "pewien")
   2. x przed a, ą, u (язъ → хас; "ja"/ ѫгль → хąгил; "węgiel"/ уста → хуста; "usta")
   3. ў przed o (отъ → ўот; "ot")
7. osłabianie і do и po spółgłoskach т, д, с, з, ц, ѕ (дівьнъ → дивен; "dziwny")
8. wałczenie w wygłosie (слꙑшалъ → слишаў)
9. przejście SCS ѫ (ǫ czy innym zapisem õ) w ą (ą czy innym zapisem ã)
10. podobna do polskiej, asynchroniczna wymowa samogłosek nosowych, stwarzająca gigantyczne kontrowersje przy planowaniu ortografii - prawdopodobnie dołączenie litery pokroju ң lub м będzie nie do ominięcia:
    1. SCS. M. рѫка ("rõka") → cer. M. рąка ("rãŋka"), SCS. B. рѫкѫ ("rõkõ") → cer. B. рąкąң ("rãŋkãŋ)!
    2. nowe samogłoski nosowe (na końcu najczęściej z м): SCS. бѣсьнъ → басен → басę(м) (ẽ) "opętany"; чинъ → чім (ĩ) "szyk", "porządek"
11. przejście ти/ті/ть/тє w ц (гънаті → гнац; "gnać"), w kombinacjach z jotowanymi w ortografii zostawia się т
12. podobnie ди/ді/дь/дє w ѕ (вєдє → веѕе), w kombinacjach z jotowanymi w ortografii zostawia się д

Gramatyka

Planuje się zachować liczbę podwójną. Wołacz zamiast zanikać jest barwnie rozbudowany, rozdziela się zasadniczo na trzy osobne formy, jeden honorujący (-е/-ї; -ая), drugi przeciętny (-я; -о), trzeci ubliżający (-ю). Nie ustalono jeszcze niczego w kwestii czasów i składni.

Ciekawe słowa i zwroty

• пални palny - pełny
• хас chas - ja
• пержѕе perždze - przed
• церве cerve - krew
• жарбę żarbę - źrebię
• парвада parvada - prawda
• варта varta - wrota
• хурто churto - jutro
• хусилшац chusylšac - usłyszeć
• велна velna - fala

Bibliografia

1. "Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym", Czesław Bartula, wyd. PWN Warszawa 1997