Conlang Wiki
Nie masz konta?
Zarejestruj się
Zarejestruj się
w: Keralia, Języki Jaruzji, Sztuczne języki nieindoeuropejskie

Zmiany: Język keralijski

Powrót do strony
Edytuj
mNie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 27: Linia 27:
 
|+'''Spółgłoski'''
  
|+'''Spółgłoski'''
 
|
  
|
−
!Wargowe
 +
![[Spółgłoski dwuwargowe|Wargowe]]
−
!colspan="3"|Koronalne i<br />palatalne
 +
!colspan="2"|[[Spółgłoski dziąsłowe|Przednio-<br />językowe]]
  +
![[Spółgłoski tylnojęzykowe|Tylno-<br />językowe]]
−
!Welarne
  
 
|-
  
|-
−
!rowspan="2"|Zwarte
 +
!rowspan="2"|[[Spółgłoski zwarte|Zwarte]]
 
|{{IPA|p}}
  
|{{IPA|p}}
−
|colspan="3"|{{IPA|t}}
 +
|colspan="2"|{{IPA|t}}
 
|{{IPA|k}}
  
|{{IPA|k}}
 
|-
  
|-
 
|({{IPA|b}})
  
|({{IPA|b}})
−
|colspan="3"|{{IPA|d}}
 +
|colspan="2"|{{IPA|d}}
 
|({{IPA|g}})
  
|({{IPA|g}})
 
|-
  
|-
−
!rowspan="2"|Szcze-<br />linowe
 +
!rowspan=2|[[Spółgłoski zwarto-szczelinowe|Afrykaty]]
  +
!rowspan=2|
  +
|{{IPA|t͜s}}
  +
|{{IPA|t͜ʃ}}<br /><tt>ch</tt>
  +
!rowspan=2|
  +
|-
  +
|colspan=2|{{IPA|d͜ʒ}}<br /><tt>ds</tt>
  +
|-
  +
!rowspan="2"|[[Spółgłoski szczelinowe|Szcze-<br />linowe]]
 
|({{IPA|f}})
  
|({{IPA|f}})
 
|{{IPA|sː}}<br /><tt>ss</tt>
  
|{{IPA|sː}}<br /><tt>ss</tt>
−
|colspan="2"|{{IPA|ʃ}}<br /><tt>s</tt>
 +
|{{IPA|ʃ}}<br /><tt>s</tt>
 
|{{IPA|xː}}<br /><tt>kk</tt>
  
|{{IPA|xː}}<br /><tt>kk</tt>
 
|-
  
|-
 
|{{IPA|v}}
  
|{{IPA|v}}
−
|colspan="3"|{{IPA|z}}
 +
|{{IPA|z}}
  +
|{{IPA|ʒ}}<br /><tt>zs</tt>
 
!
  
!
 
|-
  
|-
−
!Nosowe
 +
![[Spółgłoski nosowe|Nosowe]]
 
|{{IPA|m}}
  
|{{IPA|m}}
−
|colspan="3"|{{IPA|n}}
 +
|colspan="2"|{{IPA|n}}
 
!
  
!
 
|-
  
|-
  +
![[Spółgłoski półotwarte|Inne]]
−
!Apro-<br />ksymanty
  
 
!
  
!
 
|{{IPA|l}}
  
|{{IPA|l}}
 
|{{IPA|r}}
  
|{{IPA|r}}
 
|{{IPA|j}}
  
|{{IPA|j}}
−
!
  
 
|}
  
|}
  +
[[Plik:Kareulina_vowel_trapezoid.PNG|thumb|250px|Diagram przedstawiający samogłoski języka keralijskiego wewnątrz trapezoidu samogłoskowego.]]
−  
 
{| class="wikitable"
  
{| class="wikitable"
 
|+'''Samogłoski'''
  
|+'''Samogłoski'''
 
|rowspan="2"|
  
|rowspan="2"|
−
!colspan="3"|Przednie
 +
!colspan="3"|[[Samogłoski przednie|Przednie]]
−
!colspan="2"|Tylne
 +
!colspan="2"|[[Samogłoski tylne|Tylne]]
 
|-
  
|-
 
!krótkie
  
!krótkie
Linia 75: Linia 83:
 
!długie
  
!długie
 
|-
  
|-
−
!Przymknięte
 +
![[Samogłoski przymknięte|Przymknięte]]
 
|{{IPA|i}}
  
|{{IPA|i}}
 
|{{IPA|iː}}<br /><tt>ii</tt>
  
|{{IPA|iː}}<br /><tt>ii</tt>
Linia 82: Linia 90:
 
|{{IPA|uː}}<br /><tt>oo</tt>
  
|{{IPA|uː}}<br /><tt>oo</tt>
 
|-
  
|-
−
!Średnie
 +
![[Samogłoski średnie|Średnie]]
−
|{{IPA|e̞}}<br /><tt>e</tt>
 +
|{{IPA|e}}<br /><tt>e</tt>
 
!
  
!
 
|{{IPA|eɪ}}<br /><tt>ei</tt>
  
|{{IPA|eɪ}}<br /><tt>ei</tt>
Linia 89: Linia 97:
 
!
  
!
 
|-
  
|-
−
!Otwarte
 +
![[Samogłoski otwarte|Otwarte]]
 
|{{IPA|æ}}<br /><tt>a</tt>
  
|{{IPA|æ}}<br /><tt>a</tt>
 
|{{IPA|äː}}<br /><tt>aa</tt>
  
|{{IPA|äː}}<br /><tt>aa</tt>
Linia 96: Linia 104:
 
!
  
!
 
|}
  
|}
  +
  +
== Przemiany fonetyczne ==
  +
  +
===Średniowiecze===
  +
Pod koniec okresu średniowiecza przypada pierwsza przesuwka samogłoskowa. Również w tym czasie ukształtował się alfabet keralijski w formie podobnej do obecnej.
  +
  +
====Samogłoski====
  +
Neutralne
  +
* i → ɪ "i"
  +
* iː → ei, iː "ii"
  +
* e → ɛ "e"
  +
* eː → ei
  +
  +
Przednie
  +
* y(ː) → øy → ei
  +
* ø(ː) → œ "eu"
  +
* æ → ɐ "a"
  +
* æː → ai, aː "aa"
  +
  +
Tylne
  +
* u → ʊ "u"
  +
* o → ɔ "o"
  +
* uː, oː → ou → oː "oo"
  +
* ɑ → ɒ "au"
  +
* ɑː → aː "aa"
  +
  +
====Spółgłoski====
  +
* ð → d
  +
* s, ts → (t)s(ː) "ss"
  +
* sʲ → s, ʃ "s"
  +
* ɣ → g, j
  +
* x → kx "kk"
  +
  +
===Nowożytność i współczesność===
  +
W nowożytności zaszła druga keralijska przesuwka samogłoskowa. Pod koniec tego okresu zaczęły być widoczne wyraźne tendencje utworzenia alfabetu nowokeralijskiego, którego obecna wersja została zatwierdzona w 2001 roku. Jest on prawie w całości fonetyczny. Wyjątek stanowi kompromisowa<ref>Planowano również literę "ü" dla {{IPA|øy → ei}} i "ē" dla {{IPA|æː → aː}}. Pierwotnie "å" miała mieć formę "ö", a "ä" - "ê".</ref> litera "å" na oznaczenie historycznego {{IPA|œ}}, a obecnego {{IPA|a}}, która została utworzona na wzór litery rodzkiej.
  +
  +
Obecnie nadal zachodzą zmiany, choć niewielkie. M.in. następuje przemieszczanie samogłosek ku przodowi i górze (w związku z tym zwężanie dyftongów {{IPA|ai ei}} do {{IPA|ɛɪ e̝ː}}), a także palatalizacja spółgłosek zadziąsłowych. Ponadto, w związku z napływem zapożyczeń, pojawiło się kilka nowych fonemów.
  +
  +
====Samogłoski====
  +
Neutralne
  +
* ɛ → e
  +
  +
Przednie
  +
* øy → ey → ei → e̝ː "ë"
  +
* œ → ɶ → ä "å"
  +
* ɐ → æ → ɛ "ä"
  +
* ai → ɛi "ai"
  +
  +
Tylne
  +
* ou → oː → uː "ū"
  +
* ɔ → o
  +
* ɒ → a
  +
  +
====Spółgłoski====
  +
* s, ʃ → s̠ → ʃʲ "š"
  +
* sː → s
  +
* kx → xː → x
  +
* ʔ → h
   
 
==Alfabet==
  
==Alfabet==
Linia 106: Linia 172:
 
!Wymowa<br />itazorska
  
!Wymowa<br />itazorska
 
|-
  
|-
−
|'''A a'''||Ä ä||æ||ɛ||æ
 +
|'''A a'''||Ä ä||{{IPA|æ}}||{{IPA|ɛ}}||{{IPA|æ}}
 
|-
  
|-
−
|''B b''||B b||b||b||b
 +
|''B b''||B b||{{IPA|b}}||{{IPA|b}}||{{IPA|b}}
 
|-
  
|-
−
|'''D d'''||D d||d||d||dʱ
 +
|''C c''||K k||{{IPA|k}}||{{IPA|k}}||{{IPA|g}}
 
|-
  
|-
−
|'''E e'''||E e||e||e||e̞
 +
|'''D d'''||D d||{{IPA|d}}||{{IPA|d}}||{{IPA|dʱ}}
 
|-
  
|-
−
|''F f''||F f||f||f||f
 +
|'''E e'''||E e||{{IPA|e}}||{{IPA|e}}||{{IPA|e̞}}
 
|-
  
|-
−
|''G g''||G g||g||k||g
 +
|''F f''||F f||{{IPA|f}}||{{IPA|f}}||{{IPA|f}}
 
|-
  
|-
−
|'''H h'''||H h||ʔ||''nieme''||h
 +
|''G g''||G g||{{IPA|g}}||{{IPA|k}}||{{IPA|g}}
 
|-
  
|-
−
|'''I i'''||I i||i||i||i
 +
|'''H h'''||H h||{{IPA|ʔ}}||''nieme''||{{IPA|h}}
 
|-
  
|-
−
|'''J j'''||J j||j||j||j
 +
|'''I i'''||I i||{{IPA|i}}||{{IPA|i}}||{{IPA|i}}
 
|-
  
|-
−
|'''K k'''||K k||k||k||k
 +
|'''J j'''||J j||{{IPA|j}}||{{IPA|j}}||{{IPA|j}}
 
|-
  
|-
−
|'''L l'''||L l||l||l||l
 +
|'''K k'''||K k||{{IPA|k}}||{{IPA|k}}||{{IPA|k}}
 
|-
  
|-
−
|'''M m'''||M m||m||m||m
 +
|'''L l'''||L l||{{IPA|l}}||{{IPA|l}}||{{IPA|l}}
 
|-
  
|-
−
|'''N n'''||N n||n||n||n
 +
|'''M m'''||M m||{{IPA|m}}||{{IPA|m}}||{{IPA|m}}
 
|-
  
|-
−
|'''O o'''||O o||ɔ||o̞||o
 +
|'''N n'''||N n||{{IPA|n}}||{{IPA|n}}||{{IPA|n}}
 
|-
  
|-
−
|'''P p'''||P p||p||p||p
 +
|'''O o'''||O o||{{IPA|ɔ}}||{{IPA|o̞}}||{{IPA|o}}
 
|-
  
|-
−
|'''R r'''||R r||rː||r||rː
 +
|'''P p'''||P p||{{IPA|p}}||{{IPA|p}}||{{IPA|p}}
 
|-
  
|-
−
|'''S s'''||Š š||ʃ||ʃ||ʂ
 +
|'''R r'''||R r||{{IPA|rː}}||{{IPA|r}}||{{IPA|rː}}
 
|-
  
|-
−
|'''T t'''||T t||t||t||t
 +
|'''S s'''||Š š||{{IPA|ʃ}}||{{IPA|ʃʲ}}||{{IPA|ʂ}}
 
|-
  
|-
−
|'''U u'''||U u||u||u||u
 +
|'''T t'''||T t||{{IPA|t}}||{{IPA|t}}||{{IPA|t}}
 
|-
  
|-
−
|'''V v'''||V v||v||v||v
 +
|'''U u'''||U u||{{IPA|u}}||{{IPA|u}}||{{IPA|u}}
 
|-
  
|-
−
|'''Z z'''||Z z||z||z||z
 +
|'''V v'''||V v||{{IPA|v}}||{{IPA|v}}||{{IPA|v}}
  +
|-
  +
|'''Z z'''||Z z||{{IPA|z}}||{{IPA|z}}||{{IPA|z}}
 
|}
  
|}
   
Linia 157: Linia 225:
 
!Wymowa<br />itazorska
  
!Wymowa<br />itazorska
 
|-
  
|-
−
|'''Aa aa'''||Ā ā||ɑː||äː||ɑː
 +
|'''Aa aa'''||Ā ā||{{IPA|ɑː}}||{{IPA|äː}}||{{IPA|ɑː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Ai ai'''||Ai ai||ɛɪ||ɛj||aɪ
 +
|'''Ai ai'''||Ai ai||{{IPA|ɛɪ}}||{{IPA|ɛj}}||{{IPA|aɪ}}
 
|-
  
|-
−
|'''Au au'''||A a||ɑ||ä||ɑ
 +
|'''Au au'''||A a||{{IPA|ɑ}}||{{IPA|ä}}||{{IPA|ɑ}}
 
|-
  
|-
−
|''Ch ch''||Tš tš||ʧ||ʧ||ʈʂ
 +
|''Ch ch''||Tš tš||{{IPA|t͜ʃ}}||{{IPA|t͜ʃʲ}}||{{IPA|ʈʂ}}
 
|-
  
|-
−
|''Ds ds''||Dzs dzs||ʤ||ʤ||ɖʐ
 +
|''Ds ds''||Dzs dzs||{{IPA|d͜ʒ}}||{{IPA|d͜ʒʲ}}||{{IPA|ɖʐ}}
 
|-
  
|-
−
|'''Ei ei'''||Ë ë||ei||ej||eɥ
 +
|'''Ei ei'''||Ë ë||{{IPA|ei}}||{{IPA|ej}}||{{IPA|eɥ}}
 
|-
  
|-
−
|'''Eu eu'''||Å å||ɑ||ä||ɶ
 +
|'''Eu eu'''||Å å||{{IPA|ɑ}}||{{IPA|ä}}||{{IPA|ɶ}}
 
|-
  
|-
−
|'''Ii ii'''||Ī ī||iː||i||iː
 +
|'''Ii ii'''||Ī ī||{{IPA|iː}}||{{IPA|i}}||{{IPA|iː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Kk kk'''||X x||xː||x||hː
 +
|'''Kk kk'''||X x||{{IPA|xː}}||{{IPA|x}}||{{IPA|hː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Oo oo'''||Ū ū||ʊː||uː||oː
 +
|'''Oo oo'''||Ū ū||{{IPA|ʊː}}||{{IPA|uː}}||{{IPA|oː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Ss ss'''||S s||sː||s||sː
 +
|'''Ss ss'''||S s||{{IPA|sː}}||{{IPA|s}}||{{IPA|sː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Ts ts'''||C c||ts||ts||tsː
 +
|'''Ts ts'''||C c||{{IPA|t͜s}}||{{IPA|t͜s}}||{{IPA|tsː}}
 
|-
  
|-
−
|'''Tt tt'''||Tt tt||tː||t||tt
 +
|'''Tt tt'''||Tt tt||{{IPA|tː}}||{{IPA|t}}||{{IPA|tt}}
 
|-
  
|-
−
|''Zs zs''||Zs zs||ʒ||ʒ||ʐ
 +
|''Zs zs''||Zs zs||{{IPA|ʒ}}||{{IPA|ʒʲ}}||{{IPA|ʐ}}
 
|}
  
|}
   
Linia 196: Linia 264:
 
===Deklinacja===
  
===Deklinacja===
 
Język keralijski ma dwa główne paradygmaty odmiany (pozostałość po harmonii samogłoskowej). Większość końcówek ma także wersje zaczynające się samogłoską, używane w wypadku zbitek spółgłoskowych.
  
Język keralijski ma dwa główne paradygmaty odmiany (pozostałość po harmonii samogłoskowej). Większość końcówek ma także wersje zaczynające się samogłoską, używane w wypadku zbitek spółgłoskowych.
  +
  +
W języku keralijskim zachodzi palatalizacja ''t'', ''d'', ''k'', ''g'' do ''s'', ''z'', ''j'' przed "i". Ma to miejsce np. w ''ved-'' - woda (M. ''vezi'', D. ''vede'').
   
 
====Przypadki====
  
====Przypadki====
−
*deklinacja I - ostatnią samogłoską jest ''aa'', ''au'', ''e'', ''i'', ''ii'', ''o'', ''oo'', ''u''; czasami ''ei''.
 +
* deklinacja I a - rzeczowniki zakończone samogłoskami ''aa'', ''au'', ''ii'', ''o'', ''oo'', ''u'', czasami ''e'', ''ei''.
−
*deklinacja II - ostatnią samogłoską jest ''a'', ''ei'', ''eu'', czasami ''aa''.
 +
* deklinacja I b - rzeczowniki zakończone samogłoskami ''e'', ''i'', spółgłoskami oraz przymiotniki.
−
*odmiana ''a'' - rzeczowniki zakończone samogłoską, przymiotniki w roli rzeczowników.
 +
* deklinacja II a - rzeczowniki zakończone samogłoskami ''a'', ''ei'', ''eu'', czasami ''aa''.
−
*odmiana ''b'' - rzeczowniki zakończone spółgłoską, przymiotniki w roli przydawki.
 +
* deklinacja II b - rzeczowniki zakończone spółgłoskami, mające ''a'', ''ei'', ''eu'' oraz przymiotniki.
  +
  +
Ponadto przymiotniki należą do odmiany ''a'', jeśli pełnią funkcję rzeczowników (substantywizowane przymiotniki).
   
 
{| class="wikitable"
  
{| class="wikitable"
Linia 215: Linia 287:
 
|-
  
|-
 
! Mianownik
  
! Mianownik
−
| - || -d|| -<br />-au || -ood || - || -d || -<br />-a || -eud
 +
| - || -d|| ''różne'' || -ood || - || -d || ''różne'' || -eud
 
|-
  
|-
 
! Dopełniacz
  
! Dopełniacz
Linia 273: Linia 345:
 
!odm. II
  
!odm. II
 
|-
  
|-
−
!colspan=4|czas teraźniejszy
 +
!colspan=5|czas teraźniejszy
 
|-
  
|-
 
!rowspan=3|l.poj.
  
!rowspan=3|l.poj.
 
!1.
  
!1.
  +
|olem
−
|olen
  
−
|colspan=2|A-n
 +
|colspan=2|A-m
 
|-
  
|-
 
!2.
  
!2.
  +
|oles
−
|olet
  
−
|colspan=2|A-t
 +
|colspan=2|A-s
 
|-
  
|-
 
!3.
  
!3.
Linia 304: Linia 376:
 
|B-vai
  
|B-vai
 
|-
  
|-
−
!bezos.
 +
!colspan=2|bezos.
 
|ootaan
  
|ootaan
 
|colspan=2|A-taan
  
|colspan=2|A-taan
 
|-
  
|-
−
!colspan=4|czas przeszły
 +
!colspan=5|czas przeszły
 
|-
  
|-
 
!rowspan=3|l.poj.
  
!rowspan=3|l.poj.
 
!1.
  
!1.
  +
|olim
−
|olin
  
−
|colspan=2|B-n
 +
|colspan=2|B-m
 
|-
  
|-
 
!2.
  
!2.
  +
|olis
−
|olit
  
−
|colspan=2|B-t
 +
|colspan=2|B-s
 
|-
  
|-
 
!3.
  
!3.
Linia 339: Linia 411:
 
|A-hivai
  
|A-hivai
 
|-
  
|-
−
!bezos.
 +
!colspan=2|bezos.
 
|oltiin
  
|oltiin
 
|colspan=2|A-tiin
  
|colspan=2|A-tiin
 
|-
  
|-
−
!colspan=4|tryb warunkowy
 +
!colspan=5|tryb warunkowy
 
|-
  
|-
 
!rowspan=3|l.poj.
  
!rowspan=3|l.poj.
 
!1.
  
!1.
  +
|olim
−
|olin
  
−
|colspan=2|B-sin
 +
|colspan=2|B-sim
 
|-
  
|-
 
!2.
  
!2.
  +
|olis
−
|olit
  
−
|colspan=2|B-sit
 +
|colspan=2|B-sis
 
|-
  
|-
 
!3.
  
!3.
Linia 374: Linia 446:
 
|A-hisivai
  
|A-hisivai
 
|-
  
|-
−
!bezos.
 +
!colspan=2|bezos.
 
|oltauhisin
  
|oltauhisin
 
|A-tauhisin
  
|A-tauhisin
Linia 382: Linia 454:
 
====Czasowniki modalne====
  
====Czasowniki modalne====
 
Czasowniki modalne przyjmują tę samą osobę, co drugi czasownik. W przypadku, gdy modalność łączy się z rzeczywistą czynnością (np. ''Mogę mówić (i mówię).''), wówczas używa się konstrukcji typu ''Mogę mówię.'' W przeciwnym wypadku używa się trybu warunkowego (''Mógłbym mówiłbym.'')
  
Czasowniki modalne przyjmują tę samą osobę, co drugi czasownik. W przypadku, gdy modalność łączy się z rzeczywistą czynnością (np. ''Mogę mówić (i mówię).''), wówczas używa się konstrukcji typu ''Mogę mówię.'' W przeciwnym wypadku używa się trybu warunkowego (''Mógłbym mówiłbym.'')
  +
  +
==Zaimki==
  +
{| class=wikitable
  +
|
  +
! ja!! ty!! on/ona/ono!! my!! wy!! oni/one
  +
|-
  +
!Mianownik
  +
| mina|| sina|| an|| mi|| si|| ai
  +
|-
  +
!Rdzeń
  +
| mu-|| su-|| an-|| mei-|| sei-|| ai-
  +
|-
  +
!Sufiks<br />dzierżawczy
  +
| -mi|| -si|| -(n)a|| -mme|| -tse|| -(n)a
  +
|-
  +
!Końcówka<br />czasownika
  +
| -m|| -s|| -|| -meu<br />-moo|| -teu<br />-too|| -vai<br />-vau
  +
|}
  +
  +
{| class=wikitable
  +
|
  +
! wskazujące!! dalsze!! pytające!! nieokreśl.!! uogóln.
  +
|-
  +
!osoba
  +
| seid|| ne|| keid|| keiku|| jeuk
  +
|-
  +
!rzecz
  +
| seima|| seu|| mid|| miku|| mikaan
  +
|-
  +
!przymiot
  +
| se|| ne|| meiless|| keiku|| jeukeina
  +
|-
  +
!miejsce
  +
| ssi|| seil|| kuss|| kusskilau|| igapoolau
  +
|-
  +
!pocz. drogi
  +
| -|| -|| kuset|| kusskilot|| igapoolot
  +
|-
  +
!celu drogi
  +
| -|| -|| koon|| kooku|| igapoole
  +
|-
  +
!czasu
  +
| neid|| ssiss|| meilal|| kunaku|| alati
  +
|-
  +
!sposobu
  +
| seik|| -|| keidas|| keidaku|| -
  +
|}
  +
  +
==Przypisy==
  +
<references/>
   
 
==Zobacz też==
  
==Zobacz też==

Aktualna wersja na dzień 13:55, 30 wrz 2010

Kärålinä këli
Kareulina keili
Utworzenie: Milya0 w 2009
Cel utworzenia: dla kąłeldu
Klasyfikacja: Języki uralskie
  • ugrofińskie
    • fińskie
      • bałtofińskie
W Jawii
Używany w (Jawia): Keralia, Nowa Keralia, Itazoria
Regiony (Jawia): Południowe dorzecze Woksyny (Republika Słowska)
Klasyfikacja: języki izolowane
Status urzędowy
Język mniejszości (Jawia): Gronland, Republika Słowska
Oficjalna regulacja: Biuro Regulacji i Ochrony Języka (siedziba w Kussami)
Kody
Conlanger–3 uwp.ker.mil
Lista conlangów
Pilcrow Ta strona może zawierać znaki Unicode.

Język keralijski - aglutynacyjny język uralski używany w Keralii, Nowej Keralii i Itazorii.

Fonologia[]

Spółgłoski
Wargowe Przednio-
językowe 		Tylno-
językowe
Zwarte p t k
(b) d (g)
Afrykaty t͜s t͜ʃ
ch
d͜ʒ
ds
Szcze-
linowe 		(f) sː
ss 		ʃ
s 		xː
kk
v z ʒ
zs
Nosowe m n
Inne l r j
Kareulina vowel trapezoid

Diagram przedstawiający samogłoski języka keralijskiego wewnątrz trapezoidu samogłoskowego.

Samogłoski
Przednie Tylne
krótkie długie dyftongi krótkie długie
Przymknięte i iː
ii 		u uː
oo
Średnie e
e 		eɪ
ei 		o̞
o
Otwarte æ
a 		äː
aa 		ɛɪ
ai 		ɑ
au eu

Przemiany fonetyczne[]

Średniowiecze[]

Pod koniec okresu średniowiecza przypada pierwsza przesuwka samogłoskowa. Również w tym czasie ukształtował się alfabet keralijski w formie podobnej do obecnej.

Samogłoski[]

Neutralne

  • i → ɪ "i"
  • iː → ei, iː "ii"
  • e → ɛ "e"
  • eː → ei

Przednie

  • y(ː) → øy → ei
  • ø(ː) → œ "eu"
  • æ → ɐ "a"
  • æː → ai, aː "aa"

Tylne

  • u → ʊ "u"
  • o → ɔ "o"
  • uː, oː → ou → oː "oo"
  • ɑ → ɒ "au"
  • ɑː → aː "aa"

Spółgłoski[]

  • ð → d
  • s, ts → (t)s(ː) "ss"
  • sʲ → s, ʃ "s"
  • ɣ → g, j
  • x → kx "kk"

Nowożytność i współczesność[]

W nowożytności zaszła druga keralijska przesuwka samogłoskowa. Pod koniec tego okresu zaczęły być widoczne wyraźne tendencje utworzenia alfabetu nowokeralijskiego, którego obecna wersja została zatwierdzona w 2001 roku. Jest on prawie w całości fonetyczny. Wyjątek stanowi kompromisowa[1] litera "å" na oznaczenie historycznego œ, a obecnego a, która została utworzona na wzór litery rodzkiej.

Obecnie nadal zachodzą zmiany, choć niewielkie. M.in. następuje przemieszczanie samogłosek ku przodowi i górze (w związku z tym zwężanie dyftongów ai ei do ɛɪ e̝ː), a także palatalizacja spółgłosek zadziąsłowych. Ponadto, w związku z napływem zapożyczeń, pojawiło się kilka nowych fonemów.

Samogłoski[]

Neutralne

  • ɛ → e

Przednie

  • øy → ey → ei → e̝ː "ë"
  • œ → ɶ → ä "å"
  • ɐ → æ → ɛ "ä"
  • ai → ɛi "ai"

Tylne

  • ou → oː → uː "ū"
  • ɔ → o
  • ɒ → a

Spółgłoski[]

  • s, ʃ → s̠ → ʃʲ "š"
  • sː → s
  • kx → xː → x
  • ʔ → h

Alfabet[]

Porównanie wymowy i pisowni j. keralijskiego w Keralii, Nowej Keralii i Itazorii

Alfabet Pisownia
nowokeralijska 		Wymowa
tradycyjna 		Wymowa
potoczna 		Wymowa
itazorska
A a Ä ä æ ɛ æ
B b B b b b b
C c K k k k g
D d D d d d dʱ
E e E e e e e̞
F f F f f f f
G g G g g k g
H h H h ʔ nieme h
I i I i i i i
J j J j j j j
K k K k k k k
L l L l l l l
M m M m m m m
N n N n n n n
O o O o ɔ o̞ o
P p P p p p p
R r R r rː r rː
S s Š š ʃ ʃʲ ʂ
T t T t t t t
U u U u u u u
V v V v v v v
Z z Z z z z z
Dwuznaki
Alfabet Pisownia
nowokeralijska 		Wymowa
tradycyjna 		Wymowa
potoczna 		Wymowa
itazorska
Aa aa Ā ā ɑː äː ɑː
Ai ai Ai ai ɛɪ ɛj aɪ
Au au A a ɑ ä ɑ
Ch ch Tš tš t͜ʃ t͜ʃʲ ʈʂ
Ds ds Dzs dzs d͜ʒ d͜ʒʲ ɖʐ
Ei ei Ë ë ei ej eɥ
Eu eu Å å ɑ ä ɶ
Ii ii Ī ī iː i iː
Kk kk X x xː x hː
Oo oo Ū ū ʊː uː oː
Ss ss S s sː s sː
Ts ts C c t͜s t͜s tsː
Tt tt Tt tt tː t tt
Zs zs Zs zs ʒ ʒʲ ʐ


Uwagi[]

  1. Litery oznaczone kursywą są używane prawie wyłącznie w wyrazach obcych i nazwach geograficznych.
  2. Wymowa itazorska powoli wychodzi z użycia.
  3. W Keralii i Itazorii obowiązuje pisownia tradycyjna.
  4. W 2001 oficjalnie wprowadzono stosowaną od lat 80. XX wieku pisownię nowokeralijską jako obowiązującą dla języka keralijskiego w Nowej Keralii.

Gramatyka[]

Deklinacja[]

Język keralijski ma dwa główne paradygmaty odmiany (pozostałość po harmonii samogłoskowej). Większość końcówek ma także wersje zaczynające się samogłoską, używane w wypadku zbitek spółgłoskowych.

W języku keralijskim zachodzi palatalizacja t, d, k, g do s, z, j przed "i". Ma to miejsce np. w ved- - woda (M. vezi, D. vede).

Przypadki[]

  • deklinacja I a - rzeczowniki zakończone samogłoskami aa, au, ii, o, oo, u, czasami e, ei.
  • deklinacja I b - rzeczowniki zakończone samogłoskami e, i, spółgłoskami oraz przymiotniki.
  • deklinacja II a - rzeczowniki zakończone samogłoskami a, ei, eu, czasami aa.
  • deklinacja II b - rzeczowniki zakończone spółgłoskami, mające a, ei, eu oraz przymiotniki.

Ponadto przymiotniki należą do odmiany a, jeśli pełnią funkcję rzeczowników (substantywizowane przymiotniki).

Przypadek Deklinacje
I a I b II a II b
l. poj. l. mn. l. poj. l. mn. l. poj. l. mn. l. poj. l. mn.
Mianownik - -d różne -ood - -d różne -eud
Dopełniacz -n -doon -e -oon -n -deun -e -eun
Celownik -te -doote -et -oote -te -deute -et -eute
Biernik -n -d -e -ood -n -d -e -eud
Narzędnik -hin -doohin -in -oohin -hin -deuhin -in -euhin
Inessyw -ss -dooss -ess -ooss -ss -deuss -ess -euss
Elatyw -set -dooset -eset -ooset -set -deuset -eset -euset
Illatyw -hoon -doohoon -oon -oohoon -heun -deuheun -eun -euheun
Adessyw -lau -doolau -aul -oolau -la -deula -al -eula
Ablatyw -lot -doolot -elot -oolot -leut -deuleut -eleut -euleut
Allatyw -le -doole -el -ool -le -deule -el -eul
Translatyw -sek -doosek -esek -oosek -sek -deusek -esek -eusek
Abessyw -tau -dootau -aut -ootau -ta -deuta -at -euta
Komitatyw -ne -doone -en -oone -ne -eune -en -eune
Partytyw -hau -doohau -au -oohau -ha -deuha -a -euha
Prolatyw -se -doose -ess -oose -se -deuse -ess -euse

Czasowniki[]

Koniugacja[]

Czasowniki regularne mają dwa tematy (oznaczane A i B), różniące się zazwyczaj ostatnią samogłoską. Nie ma bezokolicznika, formą słownikową są często tematy lub 1. i 3. os. l. pojedynczej. Istnieją dwa paradygmaty, tak jak w deklinacji, różniące się szczątkową harmonią samogłoskową.

Os. być odm. I odm. II
czas teraźniejszy
l.poj. 1. olem A-m
2. oles A-s
3. oo B
l.mn. 1. olemoo A-moo A-meu
2. oletoo A-too A-teu
3. oovau B-vau B-vai
bezos. ootaan A-taan
czas przeszły
l.poj. 1. olim B-m
2. olis B-s
3. oli A-hi
l.mn. 1. olimoo B-moo B-meu
2. olitoo B-too B-teu
3. olivau A-hivau A-hivai
bezos. oltiin A-tiin
tryb warunkowy
l.poj. 1. olim B-sim
2. olis B-sis
3. oli A-hisi
l.mn. 1. olimoo B-simoo B-simeu
2. olitoo B-sitoo B-siteu
3. olivau A-hisivau A-hisivai
bezos. oltauhisin A-tauhisin A-tahisin

Czasowniki modalne[]

Czasowniki modalne przyjmują tę samą osobę, co drugi czasownik. W przypadku, gdy modalność łączy się z rzeczywistą czynnością (np. Mogę mówić (i mówię).), wówczas używa się konstrukcji typu Mogę mówię. W przeciwnym wypadku używa się trybu warunkowego (Mógłbym mówiłbym.)

Zaimki[]

ja ty on/ona/ono my wy oni/one
Mianownik mina sina an mi si ai
Rdzeń mu- su- an- mei- sei- ai-
Sufiks
dzierżawczy 		-mi -si -(n)a -mme -tse -(n)a
Końcówka
czasownika 		-m -s - -meu
-moo		 -teu
-too		 -vai
-vau
wskazujące dalsze pytające nieokreśl. uogóln.
osoba seid ne keid keiku jeuk
rzecz seima seu mid miku mikaan
przymiot se ne meiless keiku jeukeina
miejsce ssi seil kuss kusskilau igapoolau
pocz. drogi - - kuset kusskilot igapoolot
celu drogi - - koon kooku igapoole
czasu neid ssiss meilal kunaku alati
sposobu seik - keidas keidaku -

Przypisy[]

  1. ↑ Planowano również literę "ü" dla øy → ei i "ē" dla æː → aː. Pierwotnie "å" miała mieć formę "ö", a "ä" - "ê".

Zobacz też[]

Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej.