Język miłoahtialański, ahti μ, właśc. język ahtialański, wersja mi - język sztuczny będący jedną z odnóg języka ahtialańskiego, stworzony dla własnych celów przez Miłego. Wiele jego elementów pochodzi wprost z ahtialańskiego, ma również wspólne słownictwo, toteż RWHÔ jest nazywany współtwórcą.
Ahti mi w żaden sposób nie jest samodzielnym językiem, odrębnym od języka ahtialańskiego.
Fonologia
Ahti mi zachował skomplikowanie fonetyczne po języku ahtialańskim, jednakże starano się ograniczyć liczbę fonemów marginalnych.
Samogłoski
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Średnie | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
Ahti mi ograniczył liczbę fonemów samogłoskowych z 12 do 9.
Samogłoski retrofleksyjne (fenomen języka ahtialańskiego) zostały zastąpione zwykłymi samogłoskami zaokrąglonymi.
Spółgłoski
Dwuwargowe | Wargowo- zębowe |
Między- zębowe |
Zębowe | Dziąsłowe /zadziąsłowe |
Podniebienne | Welarne | Języczkowe | Nagłośniowe | Krtaniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ | ə̯̃ | |||||||
Zwarte | p b | t d | k g | q ɢ~ʛ | ʔ | ||||||
Afrykaty | ʦ | ʧ | ʨ | ||||||||
Szczelinowe | (ɸ) β | f v | θ ð | s z | ʃ | ɕ (ç) (ʝ) | (x) ɣ | ʜ ʢ | h (ɦ) | ||
Półsamogłoski | w (w̃) | j | ʁ | ||||||||
Uderzeniowe | ɾ | ||||||||||
Boczne | (l ɫ) | ɮ | |||||||||
Mlaski | ʘ | ǀ | ǃ (ǁ) | q’[1] |
Ze spółgłosek pozbyto się ejektywów. Pierwotnie miały zostać usunięte mlaski, jednak te zostały wskutek osobistych upodobań autora.
Doszło także do wzmocnienia n fortis do nosowego hiatusu oznaczanego ə̯̃ i połączenia z substratem samogłosek nosowych (jak w: ahtialant, nudunt, zapisywane: ahtialañ, nuduñ).
Alfabet
Alfabet łaciński jest oparty na piśmie ahtialańskim (pośrednio przez cyrylicę) i istnieje w dwóch formach: transliteracji i transkrypcji. Z założenia oba zapisy zawierają tylko litery z zakresów Unicode Basic Latin, Latin-1 Supplement, Latin Extended-A i Latin Extended-B (Unikod od 0000 do 024f).
Deklinacja
Deklinacja w ahti mi była jedną z propozycji deklinacji języka ahtialańskiego. W dużej mierze opiera się ona na wartościach głosek wyrazu. Wartość można też zmienić odpowiednimi sufiksami - wartościownikami.
wartość | + pozytywna |
- negatywna |
^ podniosła |
0 nijaka |
---|---|---|---|---|
spółgłoski | [w], [l], [ɫ], [j], [ɥ], [m], [ɲ], [ɬ], [ʨ], [ɕ] | [ʜ], [r], [g], [ʝ], [ɢ], [ʦ], [x] | [r], [n͈], [z], [hs], [s], mlaski | [k], [n], [f], [β], [d], [p], [q’], [ʕ] |
samogłoski | [ɛ], [ä], [ɔ], [u], | [ɘ], [ɯ], [ʉ], [y], [i] | samogłoski długie, dyftongi, samogłoski poprzedzone [w] lub [?] | [ɛ], [ɨ], [ɔ], [ɯ] |
wartościowniki | -īs, -paŭ, -pa | -ħe, -ħen | -raa, -rey | -i, -ti |
W ahti mi występują cztery przypadki: mianownik, dopełniacz (pełni funkcję biernika), celownik i narzędnik. Za przypadki można też uznać przysłówki lokatywne tworzone aglutynacyjnie.
deklinacja | spółgłoskowa | samogłoskowa | wartościowa | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
wartość | + | - | ^ | 0 | + | - | ^ | + | - | ^ | 0 | ||
sg | N | - | - | - | - | - | - | - | -īs | -paŭ/-pa | -ħe/-ħen | -raa/-rey | -(t)i |
G | -ma | -ne | -na | -(o)n | -am- | -en- | -v- | īsma | pya | ħene | raava | tivi | |
D | -lai | -re | -rai | -lan | -al- | -er- | -r- | īlai | pliya | ħere | raalav | tisi | |
I | -las | -ros | -ros | -(o)s | -as- | -os- | -s- | īlas | plas | ħeros | raara | tihi | |
pl | N | -yu | -î | -î | -î | -yu | -î | -î | -īsyu | -pyu | -ħenî | -raî | -(t)î |
G | -mu | -nu | -nî | -mî | -amu | -enî | -vî | īsmu | pyaî | ħenu | raavî | tivî | |
D | -lu | -ru | -rî | -lî | -alu | -erî | -rî | īlu | pliyaî | ħeru | raarî | tisî | |
I | -la | -rosu | rosî | -sî | -asu | -osî | -sî | īla | pla | ħerosu | raasî | tihî |
Deklinacja spółgłoskowa
Deklinacja wyrazów zakończonych spółgłoską jest oparta na sufiksach. Posiada cztery odmiany - w zależności od wartości.
wartość | + | - | ^ | 0 | |
---|---|---|---|---|---|
sg | N | tiŭ miesiąc |
döömac prawo |
zaar walka |
pilik miejsce |
G | tiŭma | döömacne | zaarna | pilikon | |
D | tiŭlai | döömacre | zaarrai | piliklan | |
I | tiŭlas | döömacros | zaarros | pilikos | |
pl | N | tiŭyu | döömacî | zaarî | pilikî |
G | tiŭmu | döömacnu | zaarnî | pilikmî | |
D | tiŭlu | döömacru | zaarrî | piliklî | |
I | tiŭla | döömacrosu | zaarrosî | piliksî |
Koniugacja
- do uzupełnienia
Czas teraźniejszy | |||
---|---|---|---|
Os. | L. poj. | L. mn. | |
1. | ıydost | ıydosti | |
2. | ıydori | ıydovs | |
3. | ıydos | ıydorlıı | |
Czas przeszły niedokonany | |||
Wsz. | ıydovstart | ||
Czas przeszły dokonany | |||
Wsz. | ıydovstaran | ||
Czas przyszły | |||
Wsz. | ıydovstaak | ||
Czas ogólny funkcyjny | |||
Wsz. | ıydovstoyd | ||
Czas równoczesny | |||
1. | ıydostaġan | ıydostiġan | |
2. | ıydoriġan | ıydovsaġan | |
3. | ıydosaġan | ıydorlııġan | |
Tryb rozkazujący | |||
Wsz. | ıydostis |
Deklinacja (wersja 1.3)
Podoba mi się układ mianownik+dopełniacz+celownik+narzędnik, myślę, że nad tym możemy poprzestać.
Deklinacja spółgłoskowa
Zostawiam moją propozycję deklinacji spółgłoskowej zmieniając biernik na narzędnik.
- po [w], [l], [ɫ], [j], [ɥ], [m], [ɲ], [ɬ], [ʨ], [ɕ]
- po [f], [β], [d], [t], [p], ejektywach
- po [n͈], [z], [hs], [s], mlaskach
- po [ʜ], [r], [g], [ʝ], [ɢ], [ʦ], [x]
l. poj. | l. mn. | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. + |
2. 0 |
3. ^ |
4. - |
1. + |
2. 0 |
3. ^ |
4. - | |
N. | - | -yu | -ı | -ı | -ı | |||
G. | -ma | -n | -na | -ne | -mu | -mı | -nı | -nu |
D. | -lai | -lan | -rai | -re | -lu | -lı | -rı | -ru |
I. | -las | -os | -ros | -ros | -la | -sı | -rosı | -rosu |
Deklinacja samogłoskowa
- do uzupełnienia
I. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Lize | Vüña | Lero | Hilu | |||
M | lize | vüña | lero | hilu | ||
D | lizame | vüñama | leramo | hilamu | ||
C | lizale | vüñala | leralo | hilalu | ||
N | lizase | vüñasa | leraso | hilasu |
II. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Henů | Nec’mi | Minı | Haarü | Alvö | ||
M | heñů | nec’mi | minı | haarü | alvö | |
D | heñenů | nec’meni | minenı | haarenü | alvenö | |
C | heñerů | nec’meri | minerı | haarerü | alverö | |
N | heñosů | nec’mosi | minosı | haarosü | alvosö |
III. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Staa | Růntee | Namoo | Tomınuu | Kıı | ||
M | staa | růntee | namoo | tomınuu | kıı | |
D | staava | růnteeve | namoovo | tomınuuvu | kııvı | |
C | staara | růnteere | namooro | tomınuuru | kıırı | |
N | staasa | růnteese | namooso | tomınuusu | kıısı |
IV. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Söö | Küünüü | |||||
M | söö | küünüü | ||||
D | söövö | küünüüvü | ||||
C | söörö | küünüürü | ||||
N | söösö | küünüüsü |
V. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Niuŭa | Üŭu | |||||
M | niuŭa | üŭu | ||||
D | niuŭava | üŭuvu | ||||
C | niuŭara | üŭuru | ||||
N | niuŭasa | üŭusu |
VI. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Korıa | Imenlae | Seifao | Dakadrai | Pantua | ||
M | korıa | ımenlae | seifao | dakadrai | pantua | |
D | korıava | ımenlaeve | seifaovo | dakadraivi | pantuava | |
C | korıara | ımenlaere | seifaoro | dakadrairi | pantuara | |
N | korıasa | ımenlaese | seifaoso | dakadraisi | pantuasa |
VII. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Ce-u | Lan-ua | Tiun-a | ||||
M | ce-u | lan-ua | tiun-a | |||
D | ce-uvu | lan-uava | tiun-ava | |||
C | ce-uru | lan-uara | tiun-ara | |||
N | ce-usu | lan-uasa | tiun-asa |
Stąd mamy zestaw analogiczny do spółgłoskowego:
l. poj. | l. mn. | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
I + |
III ^ |
II - |
I + |
III ^ |
II - | ||
N. | - | -yu | -ı | -ı | |||
G. | -am- | -v- | -en- | -amu | -vı | -enı | |
D. | -al- | -r- | -er- | -alu | -rı | -erı | |
I. | -as- | -s- | -os- | -asu | -sı | -osı |
Deklinacja wartościowników
/ | Pilik | Kienau | İlla |
---|---|---|---|
+ | Pilikīs | Kienaupa | İllapaŭ |
- | Pilikħe | Kienauħen | İllaħen |
↑ | Pilikraa | Kienauray | İllarey |
0 | Piliki | Kienauti | İllati |
Przyp. | Pilik | Pilikı | Kienau | Kienauı | İlla | İllaı |
---|---|---|---|---|---|---|
N. | Pilikīs | Pilikīsyu | Kienauti | Kienautiı | İllapaŭ | İllapyu |
G. | Pilik īsma | Pilik īsmu | Kienau tivi | Kienau tiviı | İlla pya | İlla pyaı |
D. | Pilik īlai | Pilik īlu | Kienau tisi | Kienau tisiı | İlla pliya | İlla pliyaı |
A. | Pilik īlas | Pilik īla | Kienau ithi | Kienau ithiı | İlla plas | İlla pla |
Niektóre rzeczowniki mogą pod wpływem pewnych afiksów zmieniać wartość emocjonalną. W mianowniku sufiksy dołączają się do rzeczownika, w przypadkach zależnych - do końcówki przypadka.
Pozytywne
- -īs (po spółgłoskach)
N. | -īs | -īsyu |
---|---|---|
G. | īsma | īsmu |
D. | īlai | īlu |
A. | īlas | īla |
- -paŭ (po samogłoskach krótkich i dyftongach)
- -pa (po długich)
N. | -paŭ/-pa | -pyu |
---|---|---|
G. | pya | pyaı |
D. | pliya | pliyaı |
A. | plas | pla |
Negatywne
- -ħe (po spółgłoskach)
- -ħen (po samogłoskach)
N. | -ħe/-ħen | -ħenı |
---|---|---|
G. | ħene | ħenu |
D. | ħere | ħeru |
A. | ħeros | ħerosu |
Silne (podniosłe)
- -raa (po spółgłoskach)
- -ray (po samogłoskach krótkich)
- -rey (po długich i dyftongach)
N. | -raa/-ray/-rey | -raı |
---|---|---|
G. | raava | raavaı |
D. | raalav | raalavı |
A. | raara | raaraı |
Neutralne
- -i (po spółgłoskach)
- -ti (po samogłoskach)
N. | -(t)i | -(t)iı |
---|---|---|
G. | tivi | tiviı |
D. | tisi | tisiı |
A. | ithi | ithiı |
Przymiotnik
Przymiotnik tworzy się od rzeczownika poprzez końcówki:
- -(a)ñ - najczęstsza, neutralna końcówka
- -(a)su - głównie nazwy geograficzne i tam, gdzie pierwsza końcówka psułaby brzmienie
- -(e)dai - wszystkie nazwy języków
- -(k)ul - końcówka posesywna drugiego stopnia, nieodmienna
Większość przymiotników odmienia się jak rzeczowniki.
Przypisy
- ↑ Fonetycznie nie jest to mlask, lecz ejektyw.