Język mylziański

język mylziański ika-melźañ
Utworzenie:	Leto Atryda w 2009
Klasyfikacja:	języki hiperborejskie
Lista conlangów

Język mylziański - język ludu koczowniczego Mylzian.

Historia

Mylzianie to lud koczowniczy typu stepowego. Choć w drodze podbojów wchłonęli w siebie ludy rolnicze, wciąż uważają rolnictwo za zajęcie "niemęskie". Ich religią jest politeizm, przy czym bogowie są utożsamiani z konkretnym miejscem raczej niż z dziedziną życia.

Historycznie ma to sens, ponieważ bogowie wyewoluowali z przodków, których duch miał według wierzeń pozostawać w miejscu śmierci. Od czasu rozwoju organizacji państwowej duże znaczenie ma kult władcy (acok), który jako jedyny ma prawo zwracać się bezpośrednio do głównych bogów, nazywanych "przedwiecznymi".

Specyfiką kultury militarnej Mylzianów są oddziały złożone z fanatycznych wojowniczek określanych jako yarluk.

Fonologia

Diagram samogłosek w j. mylziańskim

Spółgłoski

Miejsce artykulacji	zwarte	szczel.	nosowe	boczne	pół- otw.
Wargowe	p b	f v	m
Dziąsłowe	t d	s z	n	l ~ ɫ l
Miękkie	c ɟ c j	ɕ ʑ ś ź	ɲ ñ	ʎ ľ	j y
Szczytowe		ʂ ʐ š ž			ɻ r
Welarne	k g

Samogłoski

Szereg	neutralny	przedni	tylny
Przymknięte	i	y ü	u
Średnie	e	ø ö	o
Otwarte		æ ä	a

Uwagi:

• Literę l wymawia się jako [ɫ] w towarzystwie samogłosek szeregu tylnego.
• Samogłoski /e ø o/ są średnie, w połowie drogi między IPowskim [e ø o] a [ɛ œ ɔ]. Wyjątkiem jest pozycja przed spółgłoską miękką, gdzie /e ø/ ulegają podwyższeniu w kierunku [ɪ ʏ]. Nazwę języka wymawia się ['ikamɪʎʑæɲ], stąd spolszczona forma mylziański a nie melziański.
• W jednym wyrazie nie może wystąpić jednocześnie samogłoska przednia i tylna. (harmonia wokaliczna)
• Litery a o u między spółgłoskami miękkimi czyta się jako [æ ø y].
• Dźwięczne obstruenty ulegają ubezdźwięcznieniu w wygłosie wyrazów dwusylabowych i dłuższych, jak również po prefiksach kończących się na k: ñekzliga czyta się ['ɲeksliga].
• Akcent pada zawsze na pierwszą sylabę wyrazu.

Gramatyka

Podstawowy szyk zdania to SVO, choć możliwe są właściwie wszystkie kombinacje. Negację wyraża się dodając sufiks -va / -vä do wyrazu który ma być zaprzeczony, a pytanie - dodając sufiks -śet.

Deklinacja

	rzeczowniki nieokreślone	rzeczowniki określone
		męskosobowy	żywotny	nieżywotny	abstrakcyjny
Mianownik/Biernik	0	yel-	yen-	ye-	yek-
Miejscownik	be(y)- bo(v)-	bel-	ben-	bi(ź)-	bek-
Ablatyw/Narzędnik	ka(v)- kä(v)-	kal- käl-	kan- kän-	ki(ź)-	kak- käk-
Allatyw	go(v)- gö(v)-	gol- göl-	gon- gön-	gi(ź)-	gok- gök-
Dopełniacz	i(y)-	il-	in-	i(ź)	ik-
Posesyw	v(o)- v(ö)-	vol- völ-	von- vön-	vi(ź)-	vok- vök-
Komitatyw	śi(y)-	śel-	śen-	ś(i)-	śek-
Abesyw	ñ(e)-	ñel-	ñeñ-	ñ(i)-	ñek-

Liczba mnoga

• Rzeczowniki zakończone samogłoską otrzymują końcówkę -ya / -ye.
• Rzeczowniki zakończone na spółgłoskę p b f v m c j ś ź ñ ľ š ž r otrzymują końcówkę -i.
• Rzeczowniki zakończone na pozostałe spółgłoski ulegają palatalizacji:

t -> c

d -> j

s -> ś

z -> ź

st -> śt

l -> ľ

n -> ñ

k -> š

g -> ž

sk -> št

Liczba kolektywna

Liczba kolektywna jest używana gdy mowa o całej grupie bytów danego rodzaju (np. ludzie jako gatunek w przeciwieństwie do konkretnej grupy ludzi). By ją utworzyć, wystarczy dodać -or / -ör po spółgłosce i -vor / -yör po samogłosce.

Czasownik

Czasownik w mylziańskim odmienia się przez rodzaj, liczbę i ewidencjalność.

Koniugacja opiera się na zasadzie rdzeni dwuelementowych, gdzie każdy element może być spółgłoską lub zbitką dopuszczalną w nagłosie. Zdarza się także palatalizacja pierwszego elementu.

Oto przykładowa odmiana czasowników 'myśleć' i 'widzieć':

Bezokolicznik: zlaga, gaka

Czas przeszły

Podmiot męskoosobowy: zlag-, gak-

Podmiot żywotny: zľug-, žuk-

Podmiot nieżywotny: zlog-, gok-

Podmiot abstrakcyjny: zľag-, žak-

Czas nieprzeszły

Podmiot męskoosobowy: zleg-, gek-

Podmiot żywotny: zlug-, guk-

Podmiot nieżywotny: zľig-, žik-

Podmiot abstrakcyjny: zläg-, gäk-

Istnieją też czasowniki jednoelementowe. Są one rzadkie i ograniczone do podstawowego słownictwa. Oto wzór ich odmiany:

Bezokolicznik: gra 'jeść', sta 'iść'

Czas przeszły

Podmiot męskoosobowy: gra-, sta-

Podmiot żywotny: grü-, śtü-

Podmiot nieżywotny: gro-, sto-

Podmiot abstrakcyjny: gre-, śte-

Czas nieprzeszły

Podmiot męskoosobowy: gre-, ste-

Podmiot żywotny: gru-, stu-

Podmiot nieżywotny: gri-, śti-

Podmiot abstrakcyjny: grä-, stä-

W mylziańskim nie ma czasowników nieregularnych. Każdy czasownik musi być określony pod względem ewidencjalności. Końcówki określające ewidencjalność, określają też liczbę:

• -a / -ä, l.mn. -aya / -äyä - wiedza pewna, bo dotyczy własnej czynności
• -os / -ös, l.mn. -ośa / -öśe - wiedza pewna, bo tyczy rzeczy widzianej na własne oczy
• -i, l.mn. -iye - informacja zasłyszana z wiarygodnego źródła
• -el, l.mn. -ela / -elä - informacja zasłyszana z niewiarygodnego źródła lub taka, której mówiący się domyśla

Po czasownikach jednoelementowych, końcówki ewidencjalne poprzedzane są v w celu uniknięcia zakazanego hiatusu (gravos a nie **graos).

Strona bierna i zwrotna powstają przez dodanie sufiksu -ñe (l.mn -ñiy) do czasownika.

Przymiotnik

Przymiotnik odmienia się przez liczby, rodzaje i przypadki (według deklinacji niekreślonej, nawet gdy towarzyszy rzeczownikowi w określonej). Przysłówek jest uważany za formę przymiotnika. Podstawową formą przymiotnika jest rdzeń, zakończony na spółgłoskę i tożsamy z formą w liczbie pojedynczej rodzaju nieżywotnego. Inne rodzaje i liczby powstają za pomocą końcówek:

męskoosobowy: -i, l.mn. -oy / -öy, kolekt. -or / -ör

żywotny: -ü, l.mn. -oy / -öy, kolekt. -or / -ör

nieżywotny: 0, l.mn. -i, kolekt. -ir

abstrakcyjny: -a / -ä , l.mn. -ay / -ey, kolekt. -ar / -är

przysłówek: -eľi

Do stopniowania służy końcówka -na / -nä, która daje przymiotnikowi znaczenie stopnia wyższego lub najwyższego (rozróżnienie między nimi nie istnieje w mylziańskim).

Przymiotnik zawsze stoi po rzeczowniku.

Zaimki

Zaimki odmieniają się przez przypadki analogicznie jak rzeczowniki nieokreślone, choć dochodzi do pewnych nieregularnych uproszczeń grup spółgłoskowych. W drugiej i trzeciej osobie zaimki rozróżniają kategorię wartości emocjonalnej - tzn. czy mówiący kieruje do desygnatu sympatię, obojętność czy niechęć.

liczba	osoba i rodzaj		wartość
			neutralna	pozytywna	negatywna
poj.	1.		ci
	2.		nu	dru	kri
	3.	męskoosobowy	žne	sve	gule
		żywotny	žnu	su	gulu
		abstrakcyjny	žna	sva	gula
		nieżywotny	žno	svo	gulo
mn.	1.		tel
	2.		nol	drol	kral
	3.	żywotny	žnöy	söy	gülöy
		abstrakcyjny	žney	svey	güley
		nieżywotny	žni	svi	güli

Słowotwórstwo

Podobnie jak w innych językach hiperborejskich, większość rdzeni ma charakter czasownikowy.

Najbardziej rozpowszechniony proces derywacyjny to prefiksacja. Oczywiście prefiksy podlegają harmonii wokalicznej. Najczęstsze z nich to:

• a- dodany do czasownika w odpowiednim rodzaju oznacza wykonawcę czynności:
  • mzara 'być szalonym' -> amzer 'wariat', amzur 'wariatka'

• źra- (w niektórych skostniałych formacjach yar-) oznacza obiekt czynności:
  • kala 'dawać' -> źrakal 'dar'
  • mala 'jechać konno' -> yarmul 'koń'

• re- oznacza okres w czasie:
  • mlava 'padać' -> remläv 'wiosna'
  • nast- 'młody' -> renast 'młodość'

• sko- oznacza narzędzie:
  • fara 'ciąć' -> sköfär 'nóż'
  • strak 'noga' > skostraš 'spodnie'

• yañ- oznacza miejsce:
  • acok 'król' -> yañacok 'miejsce króla; pałac'

• šu- oznacza członka zrzeszenia lub osobę związaną z jakimś miejscem czy przedmiotem:
  • braźla 'step' -> šubraźla 'koczownik'

• je- dodawany do czasowników, wskazuje na skłonności:
  • laska 'kochać' -> jelesk 'człowiek kochliwy, amant'

Do tworzenia rzeczowników abstrakcyjnych od przymiotników i czasowników służy reduplikacja (mödek- 'głupi' -> mödmödek 'głupota', kvada 'spadać' -> kvakvad 'grawitacja').

Do tworzenia przymiotników od rzeczowników tworzy sufiks -s:

• zamya 'niebo' -> zamyas- 'niebiański'