Conlang Wiki
Advertisement
romańsko-pomorski
pommeranès
Regiony : Pomorze, Francja, Polska, Niemcy, Czarnogóra, Libia, Somalia, Tunezja, Australia, Mauritius, Wyspa Bourbon, inne
Ilość mówiących 199 547 493
Sposoby zapisu: łaciński zmodyfikowany
Klasyfikacja: języki indoeuropejskie
języki italskie
języki romańskie
języki italsko-zachodnie
języki galoromańskie
języki oïl
język pomerański
Status urzędowy
Język urzędowy : Pomorze, Mauritius, Wyspa Bourbon, Republika Zachodnioaustralijska
Oficjalna regulacja: Towarzystwo Pomeranofonii
Kody
Conlanger–1 PO
Lista conlangów
Pilcrow Ta strona może zawierać znaki Unicode.

Język romańsko-pomorski (pomerański, lengue pommeraneşe lub prościej pommeranès) to język romański, mówiony głównie w Republice Pomorskiej (wraz z Ile-Jaime (Kubą) na Karaibach) i dawnych koloniach tego państwa, takich jak Libia, Tunezja, Australia, Mauritius, Wyspa Bourbon i innych mniejszych.

Klasyfikacja i zbliżone języki[]

Język pomerański należy do grupy języków romańskich, jednak nie wyewoluował bezpośrednio z łaciny ludowej. Należy do podgrupy języków oïl, a najbliższym mu innym zespołem dialektów jest język francuski, chociaż wiele podobieństw znikło w poszczególnych etapach rozwoju ortografii i fonetyki.

Poniższa tabela ma na celu porównanie pomerańskiego słownictwa z innymi językami romańskimi.

Pomerański Francuski Hiszpański Portugalski Rumuński Włoski Polski
male pomme manzana maçã măr mela jabłko
bras bras brazo braço braţ braccio ramię
leit lit cama cama pat letto łóżko
libre livre libro libro carte libro książka
case maison casa casa casă casa dom
nos nous nosotros nós noi noi my
eu je yo eu eu io ja
ester être ser ser fi essere być

Chociaż większość słownictwa pomerańskiego jest typowo romańska, widoczny jest wpływ języków germańskich, zwłaszcza niemieckiego i szwedzkiego, przede wszystkim w terminologii marynistycznej. Istnieją również pewne zapożyczenia słowiańskie, jednak nie są one tak widoczne, jak np. w rumuńskim. Obce wpływy zasadniczo nie dotknęły ani składni, ani fleksji.

Historia[]

Lupa2
Główny artykuł: historia języka pomerańskiego

Dystrybucja geograficzna[]

Lupa2
Główny artykuł: dystrybucja geograficzna języka pomerańskiego

Dialekty i odmiany[]

Lupa2
Główny artykuł: dialekty i odmiany języka pomerańskiego

Istnieje kilka dialektów i wariantów języka pomerańskiego, a ich użycie zależy od regionu. Generalnie, mowa pomerańskojęzycznych mieszkańców Ameryki Południowej, Afryki, Azji, Europy i Australii różni się trochę. Zmiany dotyczą głównie fonetyki i rzadko dotykają słownictwa czy gramatyki. Każde z państw, w którym językiem urzędowym jest pomerański, ma własny organ standaryzacyjny, będący członkiem Towarzystwa Pomeranofonii. Zadaniem tej organizacji jest poszukiwanie wspólnych rozwiązań, które odzwierciedlałyby regionalne odmiany języka, szanując jednocześnie wspólne dziedzictwo. O ile zmiany pomiędzy poszczególnymi odmianami są dość wyraźne, o tyle zauważa się stopniowe zanikanie dialektów i gwar. Swój udział mają w tym przede wszystkim media i globalizacja.

Odmiany pomerańskiego to:

  • australijski pomerański (pommeranès terraustralêse) — forma australijska, wyróżnia się kompletnym zanikiem form formalnych, na wzór dialektów anglijskich z tego regionu.
  • burboński pomerański (pommeranès bourbonès) — oficjalna forma języka pomerańskiego z Wyspy Bourbon i z Mauritiusa. Wyraźniejsze są tu wpływy anglijskie i portugalskie.
  • kubański pomerański (pommeranès jaimêse) — odmiana pomerańskiego używana na Ile-Jaime, dość wyraźne są wpływy pomerańskiego pomerańskiego, pod którego jest ciągłym wpływem.
  • libijski pomerański (pommeranès libiâ) — jedna z dwóch lingwistycznych pozostałości po pomerańskiej przeszłości w Libii, drugą jest kreol maryskoza.
  • pomerański pomerański (pommeranès pommeranès) — odmiana używana na Pomorzu, tzw. "pomerański standardowy", używany także przez rozmaite organizacje międzynarodowe. Na Ile-Jaime i w dawnych koloniach pomorskich, odmiana ta uchodzi za dość pretensjonalną.

Pisownia[]

Lupa2
Główny artykuł: alfabet pomerański

Alfabet pomerański, poza standardowym alfabetem łacińskim:

A B C D E F G H I J (K) L M N O P Q R S T U V (W) (X) Y Z

Wykorzystuje następujące litery diakrytyzowane:

Á À Â Ç É È Ê Í Ì Î Ó Ò Ô Ş Ú Ù Û Ü

Akcent ostry nad a, e, i, o i u służy do oznaczania akcentu padającego inaczej, niż zakładają reguły (np. árbole - drzewo), lub do odróżniania homofonów (np. mas - ale i más - więcej). Akcent ciężki nad a, e, i, o, u oraz haczek (w piśmie przecinek) pod c i s oznaczają zmianę dźwięku - à jest wymawiane inaczej niż a, ş jest wymawiane inaczej niż s. Więcej szczegółów w sekcji fonetyka. Akcent przeciągły, popularnie zwany "daszkiem" nad a, e, i, o i u oznacza nosowość. Trema nad u, ostatnio wracająca do łask, oznacza, że u jest wymawiane w połączeniach gue, gui, que, qui. To pozwala uniknąć częstych pomyłek w wyrazach o identycznej pisowni, ale różnym znaczeniu i wymowie.

Oprócz liter diakrytyzowanych istnieją również dwuznaki gn/nh i ll/lh. Ich zapis różni się w zależności od odmiany języka:

  • gn i ll używane są w pomerańskim libijskim, burbońskim i pomerańskim.
  • nh i ll używane są w pomerańskim kubańskim.
  • nh i lh używane są w pomerańskim australijskim.

Litery K, W i X spotykane są głównie w zapożyczeniach z obcych języków. Młodzież pomerańskojęzyczna często zmienia literę "c" oraz zbitkę "qu" w "k" w tekstach nieformalnych.

Oprócz liter diakrytyzowanych, pismo pomerańskie ma jeszcze jedną cechę: poprzedzanie pytań i wykrzyknień odwróconym znakiem interpunkcyjnym (¡ i ¿), w ten sam sposób jak w języku hiszpańskim.

Fonetyka[]

Lupa2
Główny artykuł: fonetyka języka pomerańskiego

Gramatyka[]

Lupa2
Główny artykuł: gramatyka języka pomerańskiego

Z gramatycznego punktu widzenia, pomerański jest bliski innym językom romańskim. Główne różnice dotyczą, oczywiście fleksji. W pomerańskim, na skutek rewizjonistycznej polityki pierwszych pomerańskich Bourbonów, przywrócono część odmian łacińskich, zbliżając się w tym względzie do języków iberyjskich.

Pomerańskie rzeczowniki, przymiotniki, zaimki i rodzajniki są do pewnego stopnia odmienne: istnieją dwa rodzaje (męski i żeński), dwie liczby (pojedyncza i mnoga), zgrubienia i zdrobnienia, a także stopniowanie przymiotników. System przypadków zachował się tylko w odniesieniu do zaimków. Rzeczowniki zazwyczaj poprzedzają przemiotniki.

Czasowniki są całkowicie odmienne: występują trzy czasy (teraźniejszy, przyszły, przeszły), cztery tryby (oznajmujący, łączący, warunkowy i rozkazujący), trzy aspekty (dokonany, niedokonany i postępowy) oraz trzy strony (bierna, czynna i zwrotna). Czasy dokonane i niedokonane zwykle są syntetyczne, w rezultacie dając 10 wzorów koniugacyjnych, podczas gdy czasy progresywne oraz konstrukcje strony biernej są złożone. Podobnie jak w innych językach romańskich, istnieje także bierna konstrukcja bezosobowa, w której czynnik zastąpiony jest przez zaimek nieokreślony. Pomerański jest językiem SVO, ale bogactwo fleksyjne umożliwia dość swobodne modyfikowanie szyku bez zmiany zdaczenia. Występuje podmiot domyślny. Język ma dwa czasowniki określające być: ester i estar.

Zobacz też[]

  • język pomorzański
  • Pomeranofonia
Advertisement