mNie podano opisu zmian |
|||
| Linia 193: | Linia 193: | ||
<references/> |
<references/> |
||
| + | [[Kategoria:ji jeeme]] |
||
Wersja z 20:51, 12 kwi 2010
| ji jeeme ji jēme | |
|---|---|
| Utworzenie: | Kwadracik w 2010 |
| Sposoby zapisu: | takakanapa, trzy łacinki (jedna bezdiakrytykowa) |
| Kody | |
| Conlanger–3 | pri.ji.wt |
| Lista conlangów | |
Ji jeeme (język cywilizacji), znany też jako TNKPG lub TKNPG to język stworzony w ramach projektu grupowego na polskim forum językotwórców. Język ten ma w zamierzeniu odgrywać też rolę w Świecie Gruszek Na Wierzbie I Śliwek Na Sośnie.
Twórcy
- Kwadracik - prowadzenie gry
- Leto Atryda - fonologia, transkrypcja
- Milya0 - składnia, transkrypcja, słownictwo
- RWHÔ - słowotwórstwo
- Haxy.M - słowotwórstwo
- Hapana Mtu - semantyka
- spitygniew - kategorie gramatyczne
- Artaxes - alofonia
- Henryk Pruthenia - końcówki gramatyczne
- kmitko - pismo
- jasnysfinks - słownictwo
Tło
Tu parę rzeczy nt. tła występowania języka, jego historii, obecnego użycia, trójpłciowych jajorodnych praojców, itp.
Fonologia
Spółgłoski
- p /p/ t /t/ t' /tʲ/ th /tˤ/ k /k/ q /q/
- s /s/ s' /sʲ/ sh /sˤ/ x /x/ ħ /ħ/ h /h/
- c /ts/ c' /tsʲ/ ch /tsˤ/
- m /m/ n /n/ n' /nʲ/
- l /l/ l' /lʲ/ j /j/ r /ʀ/
Samogłoski
- a /a/ e /e/ i /i/ u /u/
- ā /aː/ ē /eː/ ī /iː/ ū /uː/
- aj /ai/ aw /au/ ew /eu/
- āj /aːi/ āw /aːu/ ēw /eːu/
Alofonia
Przed i po spółgłoskach faryngalizowanych:
- u → o
- a → ɑ
Przed i po spółgłoskach nosowych i zębowych:
- i → ɪ
Przed /a [ɑ] u [o]/:
- j → ɰ
- l → ɫ
Między samogłoskami i na końcu wyrazu:
- t → θ
- tʲ → θʲ
- tˤ → θˤ
Centralizacja samogłosek przed /j r l/:
- a → ä
- e → ë
- i → ï
- u → ü
Gramatyka
Rzeczownik
Rzeczowniki mogą posiadać jeden z trzech rodzajów, i odmieniają przez dwie liczby oraz (w sumie) siedem przypadków.
Język posiada system trójdzielny - agens zdania przechodniego stoi w narzędniku, paciens natomiast w dopełniaczu drugim. W przypadku czasowników nieprzechodnich, rzeczownik stoi w mianowniku.
Przypadek prepositionalis jest używany w przypadku wyrażeń przyimkowych, i nie posiada końcówek (poza liczbą mnogą).
Do deklinacji I należą rzeczowniki zakończone na samogłoskę lub r. Przed spółgłoską l na początku końcówki po r dajemy samogłoskę u, a po samogłosce ju (czasem w).[1]
| Deklinacja I | Deklinacja II | |||
|---|---|---|---|---|
| l. pojedyncza | l. mnoga | l. pojedyncza | l. mnoga | |
| prepositionalis | - | -lix/-lī* | - | -ī |
| mianownik | -li/-l* | -lī/-li* | - | -i |
| dopełniacz I | -las | -lās | -as | -ās |
| dopełniacz II | -leix | -lēix | -e | -ēx/-īx* |
| narzędnik | -lei | -lē | -ei | -ē |
| miejscownik | -la | -lau | -a | -ū |
| latyw/celownik | -lu | -lūji | -u | -ēji |
- W przypadku dwóch form, pierwsza jest bardziej literacka, druga potoczna.
Przymiotnik
Przymiotniki odrzeczownikowe[2] tworzy się przez podwojenie ostatniej sylaby wyrazu (jeśli jest to sylaba otwarta), np. ha (płyn) - haha (płynny), lub przez podwojenie ostatniej samogłoski, jeśli słowo kończy się na sylabę zamkniętą, np. srī (pole) - srīrī (polny). Wyjątek od tej reguły stanowią rzeczowniki zakończone na spógłoski zwarto-szczelinowe oraz szczelinowe, oraz przymiotniki tworzące rzeczowniki odprzymiotnikowe (jak "niski" - "niskość"), do których dodaje sie cząstkę -is, np. hleis (cierpliwy), jēch (skłonny do poświęceń). Rzeczowniki odprzymiotnikowe tworzy się zastępując końcówkę -is samym -i, np. hlei (cierpliwość).
Odmiana przymiotników w liczbie pojedynczej:
| Deklinacja I | Deklinacja II | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| r. męski | r. żeński | r. nijaki | r. męski | r. żeński | r. nijaki | |
| prepositionalis | -le | -le | -le | - | - | - |
| mianownik | -lis | -li | -līs | -ix | - | - |
| dopełniacz I | -las | -las | -lasu | -as | -as | -ās |
| dopełniacz II | -lēx/-lex | -leix | -leixu | -ēi | -e | -ē |
| narzędnik | -lī | -lei | -leiu | -āi | -ei | -ei |
| miejscownik | -la | -la | -la | -a | -a | -a |
| latyw/celownik | -lu | -lu | -lu | -u | -u | -u |
W liczbie mnogiej przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki.
Zaimek
Zaimki odmieniają się jak przymiotniki.
Czasownik
Bezokolicznik kończy się na -us bądź -lus.
W czasie przeszłym przed czasownik wciskamy augment a- lub al-.[3]
W czasie teraźniejszo-przeszłym bądź nieprzeszłym dodajemy -uh bądź -luh.
Dokonaność oznaczamy sufiksem -e.
Tryby:
- oznajmujący – zwykły odmieniony czasownik
- rozkazujący – odmieniony czasownik + partykuła ix
- sugerująco-przypuszczający – odmieniony czasownik + sufiks -s/-as
- warunkowy - odmieniony czasownik + sufiks -i/-ji
Imiesłowy czasu teraźniejszego tworzymy zmieniając końcówkę czasownika na -lusas, -lusus, a przeszłego na -luhas, -uhas.
Imiesłów czynny nie podlega specjalnym zmianom, po biernym stawia się partykułę ka.
Dodatkowo, imiesłów przysłówkowy współczesny czasu tworzymy końcówkami -ūis, -lūis, a przysłówkowy współczesny sposobu -ūs, -lūs.
Stronę zwrtotną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką -as/-s, stronę bierną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką -i/-ji.
Uwagi piszących
- ↑ Eee, skoro tak, to po co tak naprawdę dwie deklinacje? Skoro te u/ju epentetyczne występują zawsze, równie dobrze mogłyby być częścią końcówki w deklinacji I, ew. końcówek w deklinacji Ia Ib (dla -r i dla -V).
- ↑ Czy wszystkie przymiotniki mają ulegać reduplikacji, czy tylko odrzeczownikowe?
- ↑ Pruthenia opisał to w dziwaczny sposób, który uprościłem. Jak ktoś go dorwie, niech się spyta o co mu chodziło: "Czas przeszły: przed czasownik wćiskamy augment "a". Lub (już nie dokońca augment "al-")"