| medyjski zāban Māzaiy | |
|---|---|
| Regiony : | Media, południowo-wschodnia Turcja, persko-medyjskie pogranicze |
| Ilość mówiących | 51 760 533 |
| Sposoby zapisu: | irański |
| Klasyfikacja: | języki indoeuropejskie języki indoirańskie języki irańskie języki zachodnioirańskie język medyjski |
| Status urzędowy | |
| Język urzędowy : | Persja i Media |
| Oficjalna regulacja: | Wāhranestān Zābaniy Māzaiy |
| Kody | |
| Conlanger–1 | md |
| Lista conlangów | |
Język medyjski to język z grupy zachodnioirańskiej często uważany za dialekt perskiego. Jego słownictwo jest głównie irańskie, podobnie jak gramatyka. W alternatywnej historii jest urzędowym językiem Persji i Medii.
Historia[]
Istnieją trzy teorie dotyczące historii języka medyjskiego. 1. Język medyjski pochodzi od starożytnego jezyka Medów, który powoli upodabniał się do perskiego, ale zawsze pozostały w nim pewne różnice. 2. Język staromedyjski w czasach Arsacydów stał się prawie identyczny w porównaniu do języka średnioperskiego przechodząc w jego dialekt, później oddalił się on z powrotem od języka perskiego i tak powstał język medyjski. 3. Język staromedyjski został wchłonięty już przez staroperski za Achemenidów. Później, pod koniec czasów średnioperskich Persowie z północy uznali się za potomków Medów i zaczęli sztucznie zmieniać swój język. Przeciw tej teorii przemawia to, że np.: już za Kartira I urzędnicy z Medii uważali się za odrębny naród od Persów.
Dystrybucja geograficzna[]
Języka medyjskiego używają obywatele Federacji Persji i Medii. Jest on językiem narodowym ponad 38 milionów mieszkańców tego kraju i ponad 13,5 miliona Medów żyjących poza granicami Federacji, głównie w Turcji.
Język medyjski kontroluje Akademia Języka Medyjskiego z siedzibą w Hamadanie.
Alfabet[]
Alfabet używany do zapisu języka medyjskiego nazywa się irańskim, ale nie jest on całkowicie orginalnym alfabetem. Pochodzi od starego alfabetu awestyjskiego, który zastąpił pahlawijski i został zmodyfikowany tak, że każdy znak przedstawia dźwięki języków: perskiego, medyjskiego, wschodnioirańskiego i awestyjskiego oraz innych pomniejszych języków irańskich. Dlatego też nazwano go irańskim, gdyż jest dla wszystkich języków z tej rodziny dopasowany.
Fonetyka i fonologia[]
Język medyjski korzysta z następujących samogłosek:
- a [a]
- ā [a:]
- e [e]
- ē [e:]
- u [u]
- ū [u:]
- i [i]
- ī [i:]
- o [o]
- ō [o:]
Ponadto występują trzy dyftongi: ei [eı], ai [aı], ui [uı].
Spółgłoski w języku medyjskim to:
- p [p]
- b [b]
- t [t]
- k [k]
- g [g]
- č [ʧ]
- z [ð]
- f [f]
- w [v]
- s [s]
- š [ʃ]
- z [z]
- ž [ʒ]
- kh [x]
- gh [ɣ]
- h [h]
- m [m]
- n [n]
- l [l]
- r [ɾ]
- hr [r]
- y [j]
Szyk zdania[]
Szyk zdania w języku medyjskim jest SOV, co znaczy, że części zdania są ustawione w takiej kolejności: podmiot-przyimek-orzeczenie. Równocześnie wyrazy określające stosuje się zazwyczaj za określanymi, ale nie łącząc ich tzw. konstrukcją ezafetową, ponadto zdania główne poprzedzają podrzędne. Ponieważ jednak medyjski jest językiem fonetycznym, to szyki te nie są ścisłe i można je często dowolnie zmieniać.
Gramatyka[]
- Główny artykuł: Gramatyka języka medyjskiego
Język medyjski jest językiem fonetycznym i nominatywnym. Występują cztery przypadki (mianownik, biernik, orzecznikownik, dopełniacz), dwie liczby (pojedyncza i mnoga), dwa rodzaje (osobowy i nieosobowy), trzy osoby (1, 2, 3), dwa aspekty (dokonany i niedokonany), cztery tryby (oznajmujący, rozkazujący, łączący, życzący), trzy czasy (teraźniejszy, przeszły, przyszły), dwie strony (czynna i bierna).
Patrz także[]
- język perski
- język wschodnioirański