Conlang Wiki
Advertisement
Kandan chirŏk
Królestwo Kandanii
[[Image:|150px]] [[Image:{{{herb}}}|100px]]
Motto: Pán'nú a'gari súgh' ba iŏ (Siłą narodu jego zgoda)
[[Image:{{{lokalizacja}}}|250px|Królestwo Kandanii na mapie]]
Język urzędowy: kanlâ, dod. myân ká, ku-min i chása
Języki używane: kanlâ, mianisjkie, numbijskie, mön, osō, kigamta, amuzońskie
Stolica Káma {{{stolica współrzędne}}}
Ustrój monarchia parlamentarna, demokracja parlamentarna
król (chika) Kelêf VI
premier (lulit) Hnughi Mŏsnasatta
Powierzchnia
- całkowita
-% wody

512 255 km² km²
2,4%%
Ludność (2015)
- całkowita
- gęstość zaludnienia

97 320 000
45 osób/ km² os./km²
Waluta maki kandańskie (1 KNM= 100 úg= 50 pêf (KNM)
Strefa czasowa {{{czas}}}
Zjednoczenie księstw Kan'uú i Malu
- data
{{{okupant}}}
Proklamacja powstania Królestwa Kandanii- 21 X 1557 r.
Hymn Kulát'bi ŏsúguh (Wschód słońca nad Kulát)
Przynależność do organizacji Południowoesakarska Wspólnota Gospodarcza- od 1976 r. , Sześciokąt Handlowy- od 1989 r.
Domena internetowa {{{internet}}}
Kod telefoniczny +{{{kod}}}
Flaga Kandanii

Kandania , Królestwo Kandanii (j. kanlâ- Kandan chirŏk)- państwo w środkowo-wschodnim Esakarze, monarchia parlamentarna. Od 1976 r. członek Południowoesakarskiej Wspólnoty Gospodarczej, od 1989 r, Sześciokątu Handlowego.

Położenie[]

Kandania leży w południowo-wschodniej części kontynentu esakarskiego i jest rozciągnięta południkowo, co nadaje jej krajobrazowi różnorodność- na północy dominują trawiaste wyżyny i lessowe doliny, w środkowej części step, zaś na południu przeważają pokryte lasami liściastymi mokradła i podmokłe łąki, sprzyjające rozwojowi rolnictwa. Na granicy z Maurozją zauważalny jest już krajobraz wybitnie wyżynny, na samej granicy obu państw leży Grzbiet Smoczy (kanlâ- Naa'k ump), utworzony wyniku orogenezy sprzed 10 mln lat masyw, będący przedłużeniem łańcucha górskiego rozciągniętego od zachodnich skrajów Maurozji po Mokamię. Najważniejsze wyżyny w kraju to Krên'ghik- dosł. Wyżyna Grzmotów , Wyżyna Mepi przy granicy z Numbą oraz znajdujące się na północnym wschodzie Sani (Graniczna) i Tŏlur'ghik (dosł. Wyżyna Mieczy). Liczne jeziora w środkowej części kraju (największe z nich to Tagik, Saögik, Effik i Yübá) są ostoją dla ptactwa i rzadkich ryb słodkowodnych, wymarłych już w wielu częściach mokradeł wschodniego Esakaru. Jako, że ordy, które zapoczątkowały istnienie państwa kandanijskiego znajdowały się w centrum kraju, to tu mieści się swoiste jądro Kandanii i jest to obszar najlepiej rozwinięty, lecz w końcu XVIII w. rozpoczęto proces oszuszania bagien na południu, co przerwano w trosce o środowisko w latach 60. i 70. XX w. Na południu kraju leżą liczne parki narodowe, rezerwaty i ostoje, chroniące bagienny drzewostan i inne rzadkie okazy fauny i flory. Lesistość kraju wynosi 21%, co jest spowodowane stepowym klimatem, a na lasy natknąć częściej się można na górzystej północy i mokradłach na południu.

Sąsiedzi:

Kandania graniczy na południowym zachodzie z Numbą, na zachodzie z Niputią, zaś na północnym zachodzie i północy z Maurozją. Na północnym wschodzie kraj sąsiaduje z Ragamią i Wumamem, zaś najdłuższą granicę posiada na wschodzie, z Amuzonią. Na południu królestwo graniczy z Higanią.


Klimat[]

W kraju panuje zróżnicowany klimat- od mroźnych, długich zim i gorących,suchych lat na północy po parne lato i wiosnę i niemal bezśnieżne zimy na samym południu. Przy granicy z Maurozją, w Nabit, zimą 1975 r. zanotowano najniższą temperaturę -32 °C, zaś najcieplejszą zanotowaną temperaturą były 42°C, jakie zanotowano w Mibŏ na Wyżynie Mepi w 1920 r. Średnia temperatura dla północy kraju wynosi zimą -7 do 4°C, zaś latem 21-25 °C, na samym południu zaś 4 do 8°C zimą i 24-27 °C latem.

Fauna[]

Faunę kraju można podzielić na typowo stepową na północy i w centrum, faunę lasostepu na południu i południowym wschodzie oraz wyżynno-górską na północnym zachodzie i przy granicy z Numbą. Na stepowych równinach największymi przedstawicielami ssaków są Dinocerata oraz Chalicotheriidae. Powszechnie występują konie, osły, zające, także szakale, wilki i pantery. Wśród ptaków można wymienić drapieżne nieloty Phorusrhacidae, bieliki, sokoły, drozdy oraz liczne ptaki śpiewające. Gady reprezentują warany stepowe, scynki, węże zbożowe i żółwie. Na stepach żyją też liczne pająki, skorpiony, pasikonikowate i chrząszcze.

Na terenach wyżynnych szczytowe drapieżniki to rzadko spotykane lamparty i niedźwiedzie, żyją tam też wilki, lisy, kozice, świstaki i dzikie konie. Ptaki są reprezentowane przez drapieżniki, takie jak sokoły, orły i sowy oraz przez krukowate, czy zięby i dzięcioły. Uboższa niż stepowa jest herpetofauna- jedynie 2 gatunki węży i 1 gat. warana na Wyżynie Mepi w porównaniu do 8 gatunków węży i 5 gat. waranów na centralnych stepach. Bogatszy jest za to świat płazów- traszki, rzekotki, salmandry i płazy beznogie. Z owadów liczne są motyle, np. Nymphalidae i Saturniidae, a także rohatyńce i jelonki, zaś z pajęczaków- skorpiony, pająki z rodziny Eresidae i Salticidae.

Ustrój[]

Kandania jest według ustawy z 1949 r. monarchią parlamentarną i demokracją parlamentarno-gabinetową. Głową państwa jest król (chika) , od 1993 r. Kelêf VI. Monarcha de iure ma dość szerokie prerogatywy: ma prawo rozwiązać obie izby parlamentu, wetować ustawy i

Flaga Kandanii

Flaga narodowa (pánbi) Królestwa Kandanii- składa się z dwóch poziomych pasów: górny o barwie czerwonej, a dolny zielonej, dzieli je zaś dwa razy węższy pas koloru niebieskiego, zazwyczaj granatowego. W centrum flagi widnieje biały okrąg symbolizujący władzę królewską, czystość wieczność i doskonałość, a także dawne kościane lub ceramiczne wróżebne okręgi whŏag używane przez Mianijczyków. Czerwień wyraża męstwo i poświęcenie narodu w walce o wolność i rozwój, zieleń rozległe równiny i lasy, zaś błękit niebo i wolność, wraz z okręgiem królestwo i monarchę. Kolory mogą występować w różnuch odcieniach, od niemal miętowego i jasnoczerownego po ciemnozielony i szkarłatny.

projekty ustaw, wypowiadać wojnę, wydawać dekrety rządowi i przestawiać własne projekty ustaw. W praktyce jednak nigdy nie korzysta z tych uprawnień. Król mianuje premiera (lulit),ministrów, dowódców poszczególnych rodzajów Sił Zbrojnych, Policji, Zjednoczonych Służb Ratunkowych, prezesa Agencji Dworu i Ziemi Jego Królewskiej Mości (Kubêlchi sán-bugh'-'kagêt) , prezesa Centralnego Sądu Krajowego, sądów i prokuratur regionalnych. Narodowego Banku Kandanii i przewodniczącego (marszałka) Parlamentu Narodowego Królestwa Kandanii, tj. Zgromadzenia Królestwa, którym jest najstarszy wiekiem parlamentarzysta. Monarcha nadaje także odznaczenia, tytuły szlacheckie, tytuły doktorskie i profesorskie państwowych uczelni i akademii, podpisuje nowe ustawy.

Premier (lulit) kieruje pracami rządu (Kubêl'chi gasă) , którego skład dobiera premier w konsultacji z Radą Zgromadzenia Narodowego (Tagmú'ka abdlani /Chirŏk'ka abdlani), składającej się z szefów partii politycznych, kół poselskich i posłów niezależnych zasiadających w parlamencie. Szefa rządu akceptuje, bądź odrzuca parlament: Izba Ludowa głosami 150 posłów i Izba Koronna głosami 50 posłów. Premier mianuje szefa Państwowego Instytutu Finansowego (Darŏk'ka mámnbă chiwii), prefektów regionów (nab), prezydentów i burmistrzów miast, szefów niższych jednostek regionalnych, prezesów organów i instytucji rządowych oraz spółek skarbu państwa.

Dwiuzbowy parlament składa się z liczących 530 deputowanych wybieranych co 4 lata w wyborach powszechnych (Izba Ludowa) lub częściowo wybieralnych, a częściowo zasiadających z urzędu (Izba Koronna). De iure ważniejsza i oficjalnie bezpośrednio mianowana przez króla Izba Koronna (Lnúshi büd), liczy 110 posłów i wedle ustawy z 1940 r. ma prawo do powoływania sędziów sądów Centralnego Sądu Krajowego i regionalnych, wetowania uchwał i kodeksów, składania z urzędu premiera i wypowiadania wojny w czasie bezkrólewia. Praktycznie wedle uchwały z 1940 r. prawa te sceduje na Izbę Ludową. Izba Koronna składa się z szefów administracji regionalnej, przedstawicieli sądownictwa, urzędów i służb, dworu i administracji królewskiej, zapewnione 20 miejsc mają też stare arystokratyczne rody wykonujące posługę przy dworze królewskim, 10 miejsc także wybieralni przez zgromadzenia regionalne przedstawiciele mniejszości narodowych, przeważnie mianijskiej. Izbę Koronną utworzono w 1857 r. na fali przemian demokratycznych i antyfeudalnych, na krótko ją rozwiązano i przywrócono w 1860 r. W 1911 i 1940 r. większość jej prerogatyw przekazano izbie niższej. Izba Ludowa (Músá'ka büd), utworzona w 1859 r. składa się ze 420, w całości wybranych w demokratycznych wyborach deputowanych. Uchwala lub odrzuca ona ona budzet, głosuje nad projektami ustaw i je zgłasza, wyraża zaufanie lub nieufność nowemu rządowi, powołuje 1/3 składu sędziów Centralnego Sądu Krajowego oraz ma prawo odwoływać szefów administracji regionalnej i rozwiązywać zgromadzenia regionalne, czego w praktyce jednak nie czyni.

Historia[]

Królestwo Kandanii powstało w 1557 r. jako efekt zjednoczenia mianijskoch i saradajskich państw plemiennych przez księcia Owarę. Językiem urzędowym ogłoszono kreolski język wehikularny, kanlâ. Tworzenie się nowoczesnych instytucji państwowych i formowanie narodu przerwały jednak waśnie rodowe i objęcie dyktatorskiej władzy przez kapłański ród Wannkô, których najwybitniejszymi postaciami bylły silne, stanowcze osobowości: Sai, Uluhi, Darani (jedna z dwóch kobiet z rodu na tym stanowisku) i Bnawu. Dzierżyli oni władzę absolutną- polityczną i sakralną, a wyznania nierodzime poddali prześladowaniom. W kraju zakorzeniła się rozrośnięta, ślepo posłuszna zależnym od kapłanów klikom biurokracja, a tworzone kompanie handlowe i syndykaty dusiły oddolne inicjatywy gospodarcze. Panowała reglamentacja towarów i ścisła cenzura, a także kontrola ludzi i towarów na granicach prowincji, jak i państwa. Całkowita marginalizacja roli władcy nie przeszkodziła kapłanom-premierom w wywołaniu sztucznego konfliktu między arystokracją dworską i obaleniu starej dynastii Kabă , zastępując ją przekonanym o objęciu realnej władzy i poparciu części rodów spokrewnionym z poprzednikami i rodami z Pfik klanem Hdatur. W międzyczasie trwał podbój południowych ziem zamieszkanych przez Mianijczyków i ludy amuzyjskie, numbijskie, orokijskie i shawi. Niektóre asymilowały się szybciej, inne wolniej, lecz póki nie prześladowano ich kultury, nie były wrogo nastawione do reżimu. W końcu XVIII w. zaczęto lansować jednak idee o konieczności unifikacji kraju i zjednoczenia narodowego pod jednym językiem, co wywołało pogromy po obu stronach i liczne bunty. Doszły do tego beznadziejna sytuacja gospodarcza,tajemny handel elit z sąsiadami, w czasie, gdy rekwirowano chłopom w ramach programów "odnowy rolniczej" nawet zboże oraz postawy wolnościowe w regionie. Protesty nasiliły się w latach 30. i 40. XIX w., gdy wytworzyła się z trudem dochodząca do głosu klasa średnia, domagająca się zmian politycznych i uwolnienia gospodarki. Masowe protesty i rewolta rodowa, połączona z oddolną pokojową rewolucją solidarnie prowadzoną przez wszystkie grupy społeczne i narodowości, doprowadziły do próby reform ze strony rządu i kolejnych dymisji ministrów oraz premierów. W 1857 powołano do życia Izbę Koronną, lecz nawet tą namiastkę demokracji zniesiono, a aparat władzy wznowił represje połączone z tępą propagandą, co tylko pogorszyło jego położenie i doprowadziło do konfliktu wewnętrznego oraz podziału opozycji na skrzydło radykalne i umiarkowane. Ostatecznie wojska rodowe Wannkô zostały pokonane w krótkiej wojnie podjazdowej, a w wyniku powstania w regionie stołecznym wyzwolono Kamę. Ostatni premier z rodu Wannkô podał się do dymisji chwilę po wkroczeniu opozycji do miasta, w czerwcu 1859 r. Wkrótce w wyniku głosowania , w którym wzięło udział jedynie 70 000 przedstawicieli opozycji zbrojnej i politycznej, a także ważniejszych możnych i mieszczan, do władzy doszło umiarkowanie radykalne skrzydło opozycji prowadzone przez Tulbi Gagăhi'ego, którego królowa Nmŏgi, sama po cichu wspierająca powstańców, mianowała na urząd przewodniczącego Izby Królewskiej Jej Królewskiej Mości 21 VI 1859 r. Zawieszona Izba Królewska wznowiła pracę rok później, zaś w roku obalenia Wannkô powołano do życia Izbę Ludową. II połowa XIX wieku to przede wszystkim trudna budowa instytucji przedstawicielskich i narodu obywatelskiego, złożonego z wielu tożsamości etnicznych i kulturalnych, mówiącego różnymi językami, a przy tym z ogromnymi podziałami społecznymi. Trzeba było również ożywić i unowocześnić gospodarkę kraju, by stać się odpornym na zakusy inwestorów z krajów osonijskich, czy Amuzonii. W 1877 r. ostatecznie Kandania zwróciła Królestwu Amuzonii sporne miasto Nkârab, będące obiektem ciągnących się od XVI w. sporów obu krajów starożytny ośrodek cywilizacji Nati. Rząd Wannkô w latach 1821-1840 i 1845-1855 utrzymywał tam swoją stałą siedzibę, biura ministrów, ambasady i najwyższy trybunał, planował nawet ogłosić miasto stolicą kraju, do czego nie doszło wskutek rebelii przeciwko reżimowi. Tylko w XIX w. doszło z powodu tego miasta do pięciu krótkich wojen, więc nowy rząd, pragnąc pozbyć się uciążliwego problemu, w trakcie konferencji pokojowej w Nëmug zaoferował stronie amuzonijskiej zwrot miasta. Ta, jak i wiele innych decyzji gabinetu została krytycznie odebrana przez niektóre grupy, w tym starą szlachtę, lecz stopniowo malało jej znaczenie ekonomiczne i polityczne. W 1887 r. utworzono w stolicy giełdę, zaś w 1890 r, utworzono bank narodowy. Na sile od początku XIX w. zyskiwali socjaliści i ultrademokraci, w samym 1900 r. naliczono się 25 przypadków prób zamachów na polityków, wrogi wobec rządu był także rodzący się mianijski nacjonalizm i odrodzenie narodowe. W 1914 r. jako trzecia w historii kobieta-premier Kandanii objęła urząd Warü Alai, która w obliczu konfliktu z Amuzonią zarządziła powszechną mobilizację, wprowadziła zakaz pracy dzieci, a także zniosła karę śmierci i rozpoczęła z gabinetem reformę armii. Od lat 20. XX w. osią sporu politycznego stała się rywalizacja konserwatystów skupionych w partii Pokój i Wolność i liberałów z socjalliberalnej Partii Rozwojowej i demoliberałów ze Zjednoczonej Partii Liberalnej. Wskutek inicjatywy PiW w 1922 r. zniesiono dyskryminujące Mianijczyków bierne prawo wyborcze. W latach 40. i 50. kryzys na rynkach esakarskich doprowadził do załamania się dobrej koniunktury gospodarczej i licznych zmian w gabinecie władzy. Wprowadzenie ważnych zmian, takich jak interwencjonizm państwowy i redukcja zadłużenia zagranicznego doprowadziły do poprawy sytuacji w kraju. W latach '73-'82 prawicowy rząd Pokoju i Wolności zwalcza skutecznie rozwijający się od lat 60. terroryzm skrajnie nacjonalistycznych organizacji mianijskich. Po aferze korupcyjnej rząd w 1982 r. podał się jednak do dymisji, co spowodowało bardzo długi (1982-2006) okres rządów Partii Rozwojowej. Zniesiono wówczas niektóre restrykcje antyterrorystyczne i przystąpiono do zarzuconego dopiero w 2004 r. programu integracji i resocjalizacji mianijskich radykałów, a także wspierano regionalne inicjatywy gospodarcze. Mimo afery związanej ze sponsorowaniem firm-słupów, które rządowe subwencje bez wiedzy centralnych władz przelewały na wsparcie grup zbrojnych i narkobiznesu, PR wygrała wybory parlamentarne jeszcze w 2002 r. w 2006 r. na 3 lata odzyskało władzę PIW, które wróciło do swej dawnej polityki, uszczelniając jednak lukę podatkową i pozornie poprawiając finansowanie formacji mundurowych. W latach 2009-2014. znów rządziła PR, zmagając się z zadłużeniem i klęskami żywiołowymi, by ten problem oddać po kolejnej elekcji w ręce prawicy. Głównymi przedmiotami zainteresowań współczesnje Kandanii na arenie międzynarodowej są : bezpieczeństwo zbiorowe, ochrona środowiska, poprawa komunikacji międzynarodowej i inicjatywy hubów energetycznych. Kraj planuje do 2040 r. stać się największym eksporterem gazu łupkowego, prócz tego rozwija inicjatywy integracyjne w regionie, promuje odpowiedzialną współpracę w kwestii wojskowości i wysyła misje wojskowe, m.in. do Inki, czy Tabany, by negocjować i poprawiać bezpieczeństwo, aktywnie zwalcza cyberterroryzm i międzynarodwe sieci przestępczości zorganizowanej, ponadto organizuje wielkie wydarzenia kulturalne, jak festiwale czterech kultur, czy inicjatywy sportowe.

W lipcu 2020 r. w całej Kandanii (głównie w stolicy i większych miastach, ale i w miasteczkach w centrum kraju i regionie Pifik) wybuchły masowe protesty i strajki. Brało w nich udział wiele młodych ludzi, w tym studentów oraz prawników, lekarzy, nauczycieli, robotników, przedsiębiorców, ale i bezrobotnych. Domagali się m.in. programowego wsparcia ekonomicznego, wyrównania szans w starcie na rynku pracy, uregulowania zdominowanego przez skorumpowanych deweloperow rynku mieszkaniowego i przestrzegania praw pracowniczych. W protesty włączyło się wiele innych grup, w tym regionaliści, społecznicy, kapłani wszystkich wyznań, a także opozycyjni politycy, m.in. z Partii Rozwojowej, socjaldemokraci, ale i nacjonaliści kandanijscy i mianijscy. Sprzeczne postulaty protestujących doprowadziły do rozłamu w rodzącym się ruchu, wielu krytykowało też angażowanie się skompromitowanych polityków, zagrożeniem był też odradzający się, choć nie w tak dużej skali jak kiedyś, mianijski separatyzm. Protesty były tłumione przez policję niekiedy dość brutalnie, przez co część uczestników uległa radykalizacji. Wypracowane 14 października 2020 r. porozumienie części bardziej centrowo nastawionych działaczy zostało odrzucone przez wielu protestujących, powstało kilka konkurencyjnych opozycyjnych ruchów. Liczba i częstotliwość wystąpień malała, by ożywić się w styczniu, a następnie na początku marca 2021 r. . Rząd początkowo nie przejawiał chęci do wypracowania kompleksowego porozumienia, ani do ustępstw. Do dymisji podało się w listopadzie kilku ministrów, a inni poszli w ich ślady tak, że do końca lutego 2021 r. wymieniono prawie cały skład rządu. Nowi urzędnicy nie wszczęli jednak ani nie przygotowali planu reform.

Wiele krajów apelowało o dialog rządu z protestującymi, m.in. Kilungia, Maurozja, Osonia, Sagelia, Lubia, Miania, Mokamia, Laudonia, Orokia, a Higania wyraziła gotowość do podjęcia mediacji.

Protesty przyczyniły się do stworzenia Kandańskiego Porozumienia Obywatelskiego oraz pomniejszych ruchów: Jednej Ręki, Płomienia Porannego i Listy Narodowej. 14 listopada 2023 r. odbyły się wybory do Izby Ludowej, w których większość zdobyło KPO na czele z Hnughi Mŏsnasattą. 8 stycznia 2024 r. został on zaprzysiężony przez króla Kelêfa VI na lulita (szefa rządu).

Advertisement