Conlang Wiki
Advertisement
Kusani

Kusańska para w stroju ludowym - w stroju kobiecym widoczne elementy tadżycko-sogdyjskie

Ludność spalsko-wiatycko-turkijskiego pochodzenia o silnym poczuciu odrębności etnicznej, zamieszkała na terenach Kusańskiej RA, posługująca się dialektem języka spalskiego. Kusanowie nieustannie walczą o status odrębnej narodowości, do tej pory nie mogąc zadowolić się statusem mniejszości kulturowej. Z reguły wszyscy wyznają ortodoksyjne prawosławie. Ziemie przez nich zamieszkałe zalicza się do spalskiego regionu Sarajsko.

Dialekt[]

Kusanowie w życiu codziennym posługują się dialektem języka spalskiego, zawierającego silne wpływy języków turkijskich oraz pokrewnego języka wiatyckiego. Pochodzi z nawarstwienia się późnośredniowiecznej wersji dialektu drażińskiego na dialekty turkijskie.

Główne cechy dialektalne[]

  • g > h
  • o pochylone w pozycji akcentowanej > ue > i
  • zanik sziakania
  • zanik wołacza w odmianie rzeczowników
  • mnóstwo zapożyczeń turkijskich z regionalnymi neologizmami
  • dominacja odmiany rzeczownikowej przymiotników
  • o przed nosowymi i l > u
  • e, i > je w pozycji inicjalnej
  • h > k w pozycji interwokalicznej i końcowej (zawsze)

Odmiany lokalne (gwary)[]

  • nowostajnicka (miasto Nova Stajnica i okolice; podstawa literackiej formy pisanej)

Cechy wyróżniające gwarę nowostajnicką:

    • skrócenie grup -oro- i -ara- do -ra-, -olo- i -ala- do -la- oraz -oło- i -ała- do -ła- (w wymowach pozostałych gwar kusańskich występuje wzór əLV);
    • wymowa l i ł scenicznych (pierwsza przed u, a, o, spółgłoskami stopowymi oraz na końcu wyrazu; ł wymawiane zawsze w wersji scenicznej)
  • sernicka (okolice miasta Sernici; częściowo wpłynęła na literacką formę pisaną)

Cechy gwary sernickiej:

    • ja pochodzące z prasłowiańskiego ě uległo przekształceniu do ija w pozycji przed spółgłoską
    • przemiana grupy spółgłoskowej šc > šš
  • torlacka (okolice miasteczka Torlak)
  • słowianicka (okolice miasta Slovjanici, Druzna i Branicka)
  • burbańska (okolice miasteczka Burban)
  • kasarlijska (okolice miasteczek Kasarli i Sorlik)
  • kłosewsko-breżińska (okolice miasteczek Klosevo, Brežin, Sakav i Kusina)

Forma literacka[]

Forma literacka dialektu kusańskiego powstała jako efekt walki o uznanie odrębnej tożsamości narodowej. Autorzy mowy literackiej należeli do lokalnej grupy poetów (Jevan Toparsk, Valeri Erzencin oraz Aleksander Kumanov), sprzeciwiających się carskiej polityce edukacyjnej. Język został oparty przede wszystkim na gwarze nowostajnickiej z drobnymi wpływami gwary sernickiej.

Przykład formy literackiej[]

Ovca i kunji

"Na tepu ovca katra bes sersti kunji pavidjela; jeden tjažkij viz tjahnal; vtaren bulzan kovceh dvihal, a treten cłavoku vjezl harvo. Ovca rakla kunjum: "Serdce men biluje kedi vidjut kak cłavok kunjum dijalati kazuje". Kunji atvestili: "Sluši ovca: serdca nos bileju kedi vidjume kak cłavok bere tvoju serst na kožik lo sebe. Paslušut atu viju, ovca peres ravnina pabijažila."

Advertisement