Pismo ęmuckie nowoczesne

Słowo syr'ąnon zapisane pismem późnym nowoczesnym.

Pismo ęmuckie nowoczesne - pismo używane przez Etów do zapisu języka ęmuckiego. Nauczane w eckich szkołach. Powoli wypierane przez alfabet łaciński.

Charakterystyka

Jest to swego rodzaju abugida. Sylaba koncentruje się na znaku spółgłoski nagłosowej. Po lewej stronie jest zapisywany diakrytyk samogłoski (samogłoska ʌ jest zaznaczana brakiem diakrytyku), może to byc też krótka kreska pozioma w wypadku oznaczania końcówek gramatycznych. Po prawej stronie znaku głównego zapisuje się spółgłoskę wygłosową.

Historia

Pismo nowoczesne wywodzi się z pionowego wariantu pisma ęmuckiego, które zostało zaadaptowane do codziennego użytku. Różni się od niego m. in. tym, że diakrytyki są zapisywane nie nad, lecz po obu stronach głównego znaku. Zapisywane jak pismo łacińskie - od lewej do prawej, w poziomych rzędach od góry do dołu.

Kroje

Krój szkolny

Wyróżnia się cztery główne kroje pisma ęmuckiego:

• krój zwykły, tradycyjny, używany w druku, rzadziej do zapisu komputerowego;
• krój uproszczony - uproszczone kształty znaków względem kroju tradycyjnego - czcionki komputerowe, notatki pisemne;
• krój szkolny - nauczany w szkołach - kaligrafia, notatki pisemne, w mniejszym stopniu ornamenty;
• krój ozdobny - oparty na piśmie wczesnym - ornamentyka.

Glify

Krój tradycyjny

W piśmie ęmuckim występuje 14 glifów spółgłosek nagłosowych - inicjałów (na obrazku obok), 6 glifów samogłosek i 11 glifów spółgłosek wygłosowych - kód.

Istnieje wersja przystosowana do zapisu komputerowego: nie są odróżniane podobne znaki samogłosek i spółgłosek wygłosowych. Kolejność wpisywania znaków jest zgodna z układem w piśmie: samogłoska - spółgłoska nagłosowa - spółgłoska wygłosowa. Klawisz o służy do wstawiania niewielskich pauz, w przypadku, gdy nie ma dwóch sąsaidujących ze sobą symboli pobocznych.

Spółgłoski nagłosowe

Znak	Wartość fonetyczna	Trans- literacja	Nowa łacinka	IPA
	ko	K	k	k
	vo	V	v	v
	ro	R	r	ɾ
	to	T	t	t
	mo	M	m	m
	po	P	p	p
	so	S	s	s
	zo	Z	z	ʑ
	'o	I	'	ʔ
	śo	X	ś	ɕ
	go	G	g	ɡ
	bo	B	b	b
	do	D	d	d
	no	N	n	n

Samogłoski (ze zwarciem krtaniowym)

Znak	Wartość fonetyczna	Trans- literacja	Nowa łacinka	IPA
	'a	tI	a	æ
	'e	eI	e	e
	'i	xI	i	i
	'o	I	o	ʌ
	'u	hI	u	o
	'y	pI	y	ɯ

Spółgłoski wygłosowe (po samogłosce o)

Znak	Wartość fonetyczna	Trans- literacja	Nowa łacinka	IPA
	'oj	Ij	j	j
	'ot	It	t	t
	'ǫ	Ie	ogonek	w̃
	'ol	Il	l	l
	'op	Ip	p	p
	'on	In	n	n
	'or	Ir	r	ɹ
	'oś	Ix	ś	ɕ
	'of	If	f	f
	'oh	Ih	h	h
	'ok	Ik	k	k

Zapis liczb

Symbole główne pisma ęmuckiego nowoczesnego wyewoluowały z lewych części sylab pisma wczesnego, natomiast cyfry - z prawych. System został wprowadzony wraz z systemem dziesiątkowym. Cyframi zapisywało się jedynie cyfry parzyste - ciągi nieparzystych powstawały przez dopisanie na końcu ciągu znaku , a liczby parzyste przed tym ciągami za pomocą . Tak więc 153 to (042/), a 4052 to (40\4/2).

Znak	Liczba	Znak	Liczba
	0		1
	2		3
	4		5
	6		7
	8		9

Zapis muzyki

Podstawowymi dźwiękami są es/dis, f, g, a, h, cis/des. Melodia jest zapisywana przez symbole w dwóch rzędach, jeden pod drugim za pomocą symboli cyfr (+1 dodatkowy), podobnych do symboli liter. Na początku każdej melodii znajduje się znak startu - w górnej linii dźwięki podwyższane globalnie, w dolnej - kreska pionowa.

Dźwięki są zapisywane analogicznie do liczb. Cyfry 0, 2, 4, 6, 8 to kolejno dźwięki: es, f, g, a, h. Dźwięk cis zapisywało się dodatkowym symbolem. Zwiększenie o półton analogicznie do cyfr nieparzystych, z uwzględnieniem podnoszenia o ton tylko nut o tej samej wartości (jak krzyżyk i kasownik działające wstecz).

Podwyższanie o oktawy uzyskuje się poprzez napisanie nad znakiem nuty łuczek w górę (obniżenie o oktawę) lub łuczek w dół (podwyższenie o oktawę). Zmiana oktawy także działa wstecz dla nut o takiej samej wartości - zwykłą oktawę przywraca kreska pozioma nad nutą.

Za pomocą dolnego rzędu cyfr oznaczających 0, 2, 4, 6, 8 kolejno: cała nuta, półnuta, ćwierćnuta, ósemka, szesnastka. Nie jest konieczne zapisywanie długości poszczególnych nut w ciągach z nutami o jednej długości. Wtedy znak długości znajduje się tylko pod pierwszym znakiem tonu. Dla długości działa diakrytyk / przedłużając czas 1,5 raza (jak kropka u nas) i tylko dla ostatniego symbolu.

Znak	Dźwięk	Znak	Dźwięk
	c2		cis2
	d2		dis1
	e1
	f1		fis1
	g1		gis1
	a1		b1
	h1