Kody | |
---|---|
Conlanger–3 | pri.aht.mil |
Język miłoahtialański, ahti μ, właśc. język ahtialański, wersja mi - język sztuczny będący jedną z odnóg języka ahtialańskiego, stworzony dla własnych celów przez Miłego. Wiele jego elementów pochodzi wprost z ahtialańskiego, ma również wspólne słownictwo, toteż RWHÔ jest nazywany współtwórcą.
Ahti mi w żaden sposób nie jest samodzielnym językiem, odrębnym od języka ahtialańskiego.
Fonologia[]
Ahti mi zachował skomplikowanie fonetyczne po języku ahtialańskim, jednakże starano się ograniczyć liczbę fonemów marginalnych.
Samogłoski[]
Przednie | Centralne | Tylne | |||
Przymknięte | |||||
Prawie przymknięte | |||||
Półprzymknięte | |||||
Średnie | |||||
Półotwarte | |||||
Prawie otwarte | |||||
Otwarte |
Ahti mi ograniczył liczbę fonemów samogłoskowych z 12 do 9.
Samogłoski retrofleksyjne (fenomen języka ahtialańskiego) zostały zastąpione zwykłymi samogłoskami zaokrąglonymi.
Spółgłoski[]
Dwuwargowe | Wargowo- zębowe |
Między- zębowe |
Zębowe | Dziąsłowe /zadziąsłowe |
Podniebienne | Welarne | Języczkowe | Nagłośniowe | Krtaniowe | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nosowe | m | n | ɲ | ə̯̃ | |||||||
Zwarte | p b | t d | k g | q ɢ~ʛ | ʔ | ||||||
Afrykaty | ʦ | ʧ | ʨ | ||||||||
Szczelinowe | (ɸ) β | f v | θ ð | s z | ʃ | ɕ (ç) (ʝ) | (x) ɣ | ʜ ʢ | h (ɦ) | ||
Półsamogłoski | w (w̃) | j | ʁ | ||||||||
Uderzeniowe | ɾ | ||||||||||
Boczne | (l ɫ) | ɮ | |||||||||
Mlaski | ʘ | ǀ | ǃ (ǁ) | q’[1] |
Ze spółgłosek pozbyto się ejektywów. Pierwotnie miały zostać usunięte mlaski, jednak te zostały wskutek osobistych upodobań autora.
Doszło także do wzmocnienia n fortis do nosowego hiatusu oznaczanego ə̯̃ i połączenia z substratem samogłosek nosowych (jak w: ahtialant, nudunt, zapisywane: ahtialañ, nuduñ).
Alfabet[]
Alfabet łaciński jest oparty na piśmie ahtialańskim (pośrednio przez cyrylicę) i istnieje w dwóch formach: transliteracji i transkrypcji. Z założenia oba zapisy zawierają tylko litery z zakresów Unicode Basic Latin, Latin-1 Supplement, Latin Extended-A i Latin Extended-B (Unikod od 0000 do 024f).
Rzeczownik[]
Deklinacja w ahti mi była jedną z propozycji deklinacji języka ahtialańskiego. W dużej mierze opiera się ona na wartościach głosek wyrazu. Wartość można też zmienić odpowiednimi sufiksami - wartościownikami.
wartość | + pozytywna |
- negatywna |
^ podniosła |
0 nijaka |
---|---|---|---|---|
spółgłoski | [w], [l], [ɫ], [j], [ɥ], [m], [ɲ], [ɬ], [ʨ], [ɕ] | [ʜ], [r], [g], [ʝ], [ɢ], [ʦ], [x] | [r], [n͈], [z], [hs], [s], mlaski | [k], [n], [f], [β], [d], [p], [q’], [ʕ] |
samogłoski | [ɛ], [ä], [ɔ], [u], | [ɘ], [ɯ], [ʉ], [y], [i] | samogłoski długie, dyftongi, samogłoski poprzedzone [w] lub [?] | [ɛ], [ɨ], [ɔ], [ɯ] |
wartościowniki | -īs, -paŭ, -pa | -ħe, -ħen | -raa, -rey | -i, -ti |
W ahti mi występują cztery przypadki: mianownik, dopełniacz (pełni funkcję biernika), celownik i narzędnik.
deklinacja | spółgłoskowa | samogłoskowa | wartościowa | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
wartość | + | - | ^ | 0 | + | - | ^ | + | - | ^ | 0 | ||
sg | N | - | - | - | - | - | - | - | -īs | -paŭ/-pa | -ħe/-ħen | -raa/-rey | -(t)i |
G | -ma | -ne | -na | -(o)n | -am- | -en- | -v- | īma | pya | ħene | raava | tivi | |
D | -lai | -re | -rai | -lan | -al- | -er- | -r- | īlai | pliya | ħere | raarai | tili | |
I | -las | -ros | -ros | -(o)s | -as- | -os- | -s- | īlas | plas | ħeros | raara | tisi | |
pl | N | -yu | -î | -î | -î | -yu | -î | -î | -īsyu | -pyu | -ħenî | -raî | -(t)î |
G | -mu | -nu | -nî | -mî | -amu | -enî | -vî | īmu | pyu | ħenu | raavî | tivî | |
D | -lu | -ru | -rî | -lî | -alu | -erî | -rî | īlu | pliyu | ħeru | raarî | tilî | |
I | -la | -rosu | -rosî | -sî | -asu | -osî | -sî | īla | pla | ħerosu | raasî | tisî |
Deklinacja spółgłoskowa[]
Deklinacja wyrazów zakończonych spółgłoską jest oparta na sufiksach. Posiada cztery odmiany - w zależności od wartości.
wartość | + | - | ^ | 0 | |
---|---|---|---|---|---|
sg | N | tiŭ miesiąc |
döömac prawo |
zaar walka |
pilik miejsce |
G | tiŭma | döömacne | zaarna | pilikon | |
D | tiŭlai | döömacre | zaarrai | piliklan | |
I | tiŭlas | döömacros | zaarros | pilikos | |
pl | N | tiŭyu | döömacî | zaarî | pilikî |
G | tiŭmu | döömacnu | zaarnî | pilikmî | |
D | tiŭlu | döömacru | zaarrî | piliklî | |
I | tiŭla | döömacrosu | zaarrosî | piliksî |
Deklinacja samogłoskowa[]
Rzeczowniki zakończone samogłoską odmieniają się za pomocą wrostków:
wartość | + | - | ^ | |
---|---|---|---|---|
sg | N | lize palec |
heñů tron |
niuŭa łuk |
G | lizame | heñenů | niuŭava | |
D | lizale | heñerů | niuŭara | |
I | lizase | heñosů | niuŭasa | |
pl | N | lizyu | heñî | niuŭî |
G | lizamu | heñenî | niuŭavî | |
D | lizalu | heñerî | niuŭarî | |
I | lizasu | heñosî | niuŭasî |
Deklinacja wartościowa[]
W deklinacji wartościowej odmianie przez przypadki ulegają sufiksy wartościujące. W przypadkach zależnych są zapisywane oddzielnie od słowa.
wartość | + | - | ^ | 0 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
sg | N | pilikīs | illapaŭ | pilikħe | illaħen | pilikraa | illarey | piliki | illati |
G | pilik īma | illa pya | pilik ħene | illa ħene | pilik raava | illa raava | pilik tivi | illa tivi | |
D | pilik īlai | illa pliya | pilik ħere | illa ħere | pilik raarai | illa raalav | pilik tili | illa tili | |
I | pilik īlas | illa plas | pilik ħeros | illa ħeros | pilik raara | illa raara | pilik tisi | illa tisi | |
pl | N | pilikīsyu | illapyu | pilikħenî | illaħenî | pilikraî | illaraî | pilikî | illatî |
G | pilik īmu | illa pyu | pilik ħenu | illa ħenu | pilik raavî | illa raavî | pilik tivî | illa tivî | |
D | pilik īlu | illa pliyu | pilik ħeru | illa ħeru | pilik raarî | illa raarî | pilik tilî | illa tilî | |
I | pilik īla | illa pla | pilik ħerosu | illa ħerosu | pilik raasî | illa raasî | pilik tisî | illa tisî |
Przymiotnik[]
Przymiotnik tworzy się od rzeczownika poprzez końcówki:
- -(a)ñ - najczęstsza, neutralna końcówka
- -(a)su - głównie nazwy geograficzne i tam, gdzie pierwsza końcówka psułaby brzmienie
- -(e)dai - wszystkie nazwy języków
- -(om)kul - końcówka posesywna drugiego stopnia, nieodmienna
Sufiks -(om)kul podlega stertowaniu, tworząc -(om)kulul w trzecim stopniu, -(om)kululul w czwartym itd., np.
- falia yu senatuk ksaiyakul öliakulul - siostra · męża · żony brata (brat ma żonę), w opozycji do:
- falia yu senatuk ksaiyakul öliakul - siostra · męża · żony i brata (żona i brat mają męża)
- falia yu senatuk ksaiyakul yu ölia - siostra · męża żony · i brata (mąż żony i brat mają siostrę).
Większość przymiotników odmienia się jak rzeczowniki.
Koniugacja[]
- do uzupełnienia
Czas teraźniejszy | |||
---|---|---|---|
Os. | L. poj. | L. mn. | |
1. | ıydost | ıydosti | |
2. | ıydori | ıydovs | |
3. | ıydos | ıydorlıı | |
Czas przeszły niedokonany | |||
Wsz. | ıydovstart | ||
Czas przeszły dokonany | |||
Wsz. | ıydovstaran | ||
Czas przyszły | |||
Wsz. | ıydovstaak | ||
Czas ogólny funkcyjny | |||
Wsz. | ıydovstoyd | ||
Czas równoczesny | |||
1. | ıydostaġan | ıydostiġan | |
2. | ıydoriġan | ıydovsaġan | |
3. | ıydosaġan | ıydorlııġan | |
Tryb rozkazujący | |||
Wsz. | ıydostis |
Przypisy[]
- ↑ Fonetycznie nie jest to mlask, lecz ejektyw.