Taoistyczna fonetyka

Taoistyczna fonetyka - pojęcie wprowadzone przez Kwadracika 19 października 2008 roku (zobacz) na oznaczenie pewnego sposobu opisywania dźwięków mowy, typowego zwłaszcza dla początkujących językoznawców i językotwórców.

Oryginalnie pojęcie wzięło się z ZBB, gdzie stanowiło komentarz do wypowiedzi o treści it's like /w/ but no like /w/ [1].

Istnieją dwa rodzaje taoistycznej fonetyki:

1. Opisywanie obcych fonemów jako pośrednich między dwiema głoskami języka ojczystego (np. [æ] jako dźwięk pośredni między [a] i [e]). Prowadzi to w przypadku językotwórców do wprowadzania nieistniejących lub trudnych do zdefiniowania głosek do conlangów.
2. Opisywanie obcych fonemów za pomocą epitetów, np. syczące "h" - [ħ], lub najbardziej popularne gardłowe "r" - [ʁ].

Przyczyną taoistycznej fonetyki jest przede wszystkim nieznajomość IPA lub innego systemu transkrypcji fonetycznej.

Krytyka terminu

Poprawność nazwy

Oryginalne zdanie, podane przez Kwadracika:

“Ł to pół-forma R? Dla mnie to jakaś taoistyczna fonetyka”

Raczej należy sądzić, że autor nawiązał do chińskiego systemu filozoficzno-religijnego, taoizmu, ze względu na pogląd o dwoistości sił; zakładający, że we wszechświecie istnieją dwie siły, które się równoważą oraz które nie mogą bez siebie istnieć. W związku z tym termin miałby zastosowanie w przypadku komplementarności głosek różniących się jedną cechą artykulacyjną, na przykład [b] i [p] (dźwięczność), [p] i [pʰ] (aspiracja) czy [d] i [ɖ] (retrofleksja). W związku z tym można odczytać za przejaw fonetyki taoistycznej wypowiedź: “ħ jest w pewnym sensie tym samym, co ʕ, lecz w innej formie”. Nie można tak nazwać wypowiedzi: “ħ to syczące h” czy kwestię “francuskiego r” ([ʁ]), jak również fikcyjnego gardłowego “r”.

Interpretacja

Termin w obecnej interpretacji (niepoprawnej, patrz wyżej) opisuje sposób, w jaki osoby niezaznajomione z alfabetami fonetycznymi określają dźwięki, które znają. Takie zjawisko wcale jednak nie musi nosić negatywnego wydźwięku. Przeciwnie, pomaga on osobom początkującym (np. w szkołach) czy takim, które nie mają obowiązku poznania alfabetów fonetycznych i chcą znać jedynie orientacyjnie wymowę języka zbliżoną do prawidłowej (np. w przewodnikach turystycznych).

Także w samym językoznawstwie ten sposób opisu głosek nie powinien być piętnowany. Osoby rozpoczynające dopiero naukę języków mogą zapytać na forum (także językotwórców) o symbol IPA na zasłyszany dźwięk, co może być dobrą metodą na naukę alfabetu fonetycznego. Ponadto, jeżeli różnica w sposobie artykulacji jest niejasna, za to wyraźnie słyszalna, w takim razie opis słowny może być jedną z lepszych metod na sprecyzowanie dźwięku i dopasowanie symbolu. Mimo to najlepszym rozwiązaniem zawsze pozostaną nagrania.