Edytujesz Taroksel

'''Taroksel''' (''tarâksûl (vienie)'' [{{IPA|t̪ɑˈrɔksəl ˌvʲenʲe}}], ''tarâkslop viên'' [{{IPA|t̪ɑˌrɔkslop ˈvʲin}}]) - aprioryczny język sztuczny.

==Fonologia i ortografia==
===Samogłoski===
Taroksel posiada 10 fonemów samogłoskowych, oznaczanych przez 12 liter (ô~u; iê~i).
*a [{{IPA|ɑ}}]
*â [{{IPA|ɔ}}] - zredukowana (pochylona) wersja "a"
*o [{{IPA|o}}]
*ô [{{IPA|u}}] - zredukowana (pochylona) wersja "o", wymawiana tak samo, jak "u"
*u [{{IPA|u}}]
*û [{{IPA|ə}}] - szwa, etymologicznie niezwiązana bezpośrednio z "u"
*e [{{IPA|æ}}]
*ê [{{IPA|ɛ}}] - zredukowana (pochylona) wersja "e"
*ie [{{IPA|e}}] - zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę
*iê [{{IPA|i}}] - zredukowana (pochylona) wersja "ie", wymawiana tak samo, jak "i", zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę
*i [{{IPA|i}}] - zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę
*î [{{IPA|i}}] - niezmiękczająca wersja "i", niezwiązana etymologicznie

===Spółgłoski===
Taroksel posiada 33 fonemy spółgłoskowe, oznaczane przez 36 liter i dwuznaków (bh~mh; dh~nh; gh~qh).
*dwuwargowe: b [{{IPA|b}}], bh [{{IPA|β}}], p [{{IPA|p}}], ph [{{IPA|ɸ}}], m [{{IPA|m}}], mh [], w [{{IPA|w}}]
*wargowo-zębowe: v [{{IPA|v}}], vh [{{IPA|ʋ}}], f [{{IPA|f}}]
*zębowe: d [{{IPA|d̪}}], dh [{{IPA|ð}}], t [{{IPA|t̪}}], th [{{IPA|θ}}], n [{{IPA|n̪}}], nh [], l [{{IPA|l}}], lh [{{IPA|ɬ}}]
*(za)dziąsłowe: z [{{IPA|z}}], zh [{{IPA|ʒ}}], s [{{IPA|s}}], sh [{{IPA|ʃ}}], r [{{IPA|r}}], rh [{{IPA|ɹ}}]
*podniebienne: j [{{IPA|ɟ}}], jh [{{IPA|ʝ}}], c [{{IPA|c}}], ch [{{IPA|ç}}], y [{{IPA|j}}]
*tylnojęzykowe: g [{{IPA|g}}], gh [], k [{{IPA|k}}], kh [{{IPA|x}}], q [{{IPA|ŋ}}], qh [], x [{{IPA|ɰ}}]
Czasami spółgłoski podlegają lenicji:

*nielenitowane przechodzą w swoje odpowiedniki oznaczone literą "h" (''C -> Ch'', np. ''b -> bh, v -> vh'')

*''f, w'''', x'''', y'' i spółgłoski lenitowane (''Ch'') - zanikają (zaznaczane samą literą "h")

==Rzeczowniki==
===Przypadki===
*forma podstawowa - przedstawia i opisuje desygnat, jest podmiotem zdania nieprzechodniego i agensem zdania przechodniego.
**zazwyczaj nie posiada końcówki

*forma rozszerzona - jest używana dla dookreślania, dla emfazy lub przy zwrotach bezpośrednich.
**''-a, -o, -u, -î'' -> ''-adie'' (np. ''candu'' "słoń" -> ''cand'''adie''''')
**''-e, -ie, -i'' -> ''-ie(ne)'' (np. ''ksowie'' "byk" -> ''ksow'''iene''''')
**''-aC, -oC, -uC, -îC'' -> ''-aChie'' (np. ''ksaduy'' "koń" -> ''ksad'''a'''h'''ie''''')
**''-eC, -ieC, -iC'' -> ''-ieChe'' (np. ''aghim'' "krok" -> ''agh'''ie'''mh'''e''''')
**''-âC, -ôC, -ûC'' -> ''-aCadie, -oCadie, -Cadie'' (np. ''olhûn'' "rzeka" -> ''olhn'''adie''''')
**''-êC, -iêC'' -> ''-eCie(ne)'', ''-ieCie(ne)'' (np. ''chamêr'' "miesiąc" -> ''cham'''e'''r'''ie''''')

*forma złożenia - przyjmowana, jeśli desygnat jest opisywany przez drugi, znajdujący się w stanie podstawowym
**''-a, -o, -u, -î, -e, -ie, -i'' -> ''-lop, -liep'' (np. ''mherie'' "księżyc" -> ''mher'''liep''''')
**''-aC, -oC, -uC, -îC, -eC, -ieC, -iC'' -> ''-VChop'' (np. ''thayut'' "wiatr" -> ''thayuth'''op''''')
**''-âC, -ôC, -ûC, -êC, -iêC ''-> ''-aClop, -oClop, -Clop, -eCliep, -ieCliep'' (np. ''iechôzg'' "krew" -> ''iech'''o'''zg'''lop''''')

*forma podrzędna - używana jako dopełnienie oraz w innych konstrukcjach jej wymagającej
**''-a, -o, -u, -î, -e, -ie, -i ''-> ''-na, -ne'' (np. ''savî'' "życie" -> ''sav'''na''''')
**''-aC, -oC, -uC, -îC'' -> ''-aChien'' (np. ''rusan'' "ciepło" -> ''rus'''a'''nh'''ien''''')
**''-eC, -ieC, -iC'' -> ''-ie(ne)n'' (np. ''chanhen'' "zimno" -> ''chanh'''ien''''')
**''-âC, -ôC, -ûC'' -> ''-aCna, -oCna, -Cna'' (np. ''arasûk'' "jabłko" -> ''arask'''na''''')
**''-êC, -iêC'' -> ''-eCne, -iecne'' (np. ''yoth''''ê''''kh'' "widok" -> ''yothekh'''ne''''')

===Liczby===
* forma mnoga - liczba mnoga formy podstawowej, rozszerzonej i podrzędnej
** ''-V'' -> ''-Vd'' (np. ''yethni'' "głowa" -> ''yethnid'')
** ''-aC, -oC, -uC, -îC'' -> ''-oChîr'' (np. ''arhutav'' "podłoga" -> ''arhutavhîr'')
** ''-eC, -ieC, -iC'' -> ''-ieChir'' (np. ''ulis'' "oko" -> ''ulieshir'')
** ''-âC, -ôC, -ûC'' -> ''-aCud, -oCud, -Cud'' (np. ''sielânh'' "lustro" -> ''sielanhud'')
** ''-êC, -iêC'' -> ''-eCid, -ieCid'' (np. ''amiên'' "dom" -> ''amienid'')

* forma mnoga złożenia
** ''-V'' -> ''-Vdêr'' (''iqciu'' "owad" -> ''iqciudêr'')
** ''-aC, -oC, -uC, -îC, -eC, -ieC, -iC'' -> ''-VChêr'' (np. ''yantifh'' "pomysł" -> ''yantihêr'')
** ''-âC, -ôC, -ûC, -êC, -iêC'' -> ''-aCdûr, -oCdûr, -Cdûr, -eCdûr, -ieCdûr'' (np. ''aphûl'' "ogień" -> ''aphldûr'')

===Wyjątki===
Wyjątki od powyższych reguł stanowią m.in.
*niektóre słowa mieszanych deklinacji (np. ''aphani - aphaniene - aphanihop - aphanien'' pl ''aphanir - aphanidêr'')
*słowa zakończone na akcentowaną samogłoskę - w formie złożonej końcówka ''-kslop, -ksliep'' (np. ''arsa'' -> ''arsakslop'')
*krótkie słowa z akcentowanym ''û'' (np. ''skûl'' "ubranie" - ''skladie'' - ''sklop'' - ''skûlna'' pl ''sklud'' - ''skûldûr'')

==Łamaniec językowy==
* ''skrakârklop rkâlkala sakrara, sa krîrslop rkâlkâl sakrârkara''<br />[{{IPA|skrɑˈkɔrklop ˈrkɔlkɑlɑ ˈsɑkrɑrɑ sɑ ˈkrɪrslop ˈrkɔlkɔl ˈsɑkrɔrkɑrɑ}}]<br />''młoda szwaczka śpiewała, a młody sprzedawca zaśpiewa''
** ''skrakârka'' "szwaczka", od ''skrakarso'' "szewc", ''skrakâr'' "kroić" (przest.)
** ''rkâlkala'' "młoda", ''rkâlkâl'' "młody
** ''sakrara'' "śpiewał(a)", ''sakrârkara'' "zaśpiewa", od ''sakrâr'' "śpiewać"
** ''sa'' "i/a", spójnik pośredni między ''mâr'' "i" i ''mie'' "a"
** ''krîrso'' "sprzedawca", od ''krîr'' "sprzedawać"
[[Kategoria:Języki sztuczne a priori]]