Celem tego mini-projektu jest opisanie struktury sylaby w j. polskim poprzez zgromadzenie wszelkich możliwych struktur nagłosu i wygłosu, z przykładami. Najprostszym sposobem zrozumienia tego zbioru jest przyjrzenie się mu.
Parę ważnych informacji dla osób mających ochotę dodać coś do artykułu
Podstawową "jednostką" jest pierwsza/ostatnia głoska nagłosu/wygłosu (pierwszy szereg), następnie pod nią, możliwe głoski występujące przed nią/po niej (drugi szereg), i dalej, w trzecim szeregu, dalsze możliwe głoski przed/po.
Kolejność głosek określają dwa czynniki:
Po pierwsze: sposób artykulacji (zwarte i afrykaty, szczelinowe, nosowe, apoksymanty, półsamogłoski)
Po drugie: miejsce artykulacji (od "lewej" tabelki IPA - wargowe i wargowo-zębowe, zębowe i dziąsłowe, zadziąsłowe, twardopodniebienne, miękkopodniebienne)
Żeby nie tworzyć czwartego szeregu (głównie dla spółgłosek zmiękczonych, patrz niżej), zbitki czterogłoskowe również trafiają do trzeciego szeregu.
Zasady przyjęte przy tym opisie
W wypadku wygłosu, opisywane są tylko nagłosy bezdźwięczne (dźwięczne są uznane za alofony przed innymi spółgłoskami dźwięcznymi)
Wyjątkiem od powyższego są przykłady, w których może istnieć kontrast spółgłosek dźwięcznych / bezdźwięcznych przed ostatnią spółgłoską, niebędącą obstruentem. Wersje dźwięczne zaznaczane są wtedy kursywą.
Alofony spółgłosek nosowych ("glajdy") po samogłoskach nosowych i przed spółgłoskami szczelinowymi są opisane jako spółgłoski nosowe, czyli gęś to /geɲɕ/, nie /gɛ̃ȷ̃ɕ/.
Spółgłoski zmiękczone są opisane jako spółgłoska twarda plus /j/.
Konsekwencją tego jest to, że niekiedy podane zbitki mogą występować jedynie przed /i/, np. dźwig (zbitka /dʑv/ raczej nie występuje gdzie indziej niż przed /i/, no chyba, że znajdzie się jakiś dźwięczny odpowiednik ćwoka)
I wreszcie, zasady dotyczące przykładów
Wszystkie przykłady nagłosu i wygłosu muszą mieć dany nagłos/wygłos na początku/końcu wyrazu, aby istnienie takiej struktury nagłosu/wygłosu było jednoznaczne.
Pojedyncze spółgłoski zostają bez przykładu.
Najlepsze przykłady to słowa rdzennie polskie.
Najlepsze są rzeczowniki w mianowniku i/lub bezokoliczniki, czyli jeżeli takowe istnieją, powinny wziąć górę nad np. czasowniki w trybie rozkazującym czy rzeczownikami r. żeńskiego w dopełniaczu l.mn.
Jeżeli zamiast przykładu wstawiony jest znak zapytania, znaczy to, że słowo takie powinno być teoretycznie możliwe, ale autor nie znalazł przykładu. :)
W wypadku braku przykładu na nagłos, złożonego z jednego słowa, można wstawić przykłąd złożony z dwóch słów, z których pierwsze jest spółgłoską w lub z (ale już nie k!), np. hipotetycznie, z dala dla /zd/.
Jeżeli w niektórych słowach dozwolona jest asymilacja miejsca lub nie (np. zdzielić), dopuszczalne są oba warianty.
Jeżeli znajdziecie przykład, który jest lepszy od wstawionego, lub przykład na strukturę pozbawioną przykładu, poprawiajcie!